Portekiz Din ve İnanç Kültürü

Portekiz Dini İnancı ve İnanç Yapısı

Portekiz dini ve inanç yapısı birden fazla dinden oluşmakta fakat baskın unsur olarak Hıristiyanlık göze çarpmaktadır. Geçmişte Katolik Kilise Portekiz devletinin dini yapısında resmi bir temsile sahipken, bugün bir devlet dininin varlığından söz etmek mümkün değildir. Portekiz toplumunun büyük bir kısmı Katolik olmasına rağmen düzenli dini hayat yaşayanların oranı %19 civarındadır. Portekiz halkının büyük kısmı çocuklarını vaftiz ettirmekte ve evlilik törenlerini kilisede yapmaktadır.

16. yy’da engizisyon baskıları sonucu ülkeyi terk etmek zorunda kalmış Sefarad nüfusun son yasa değişiklikleriyle ülkeye dönme şansı bulması, dünyanın her yerine göç etmiş Sefarad kitleyi de Portekiz’e çekmektedir. Kolonileşme döneminde kolonileri olan Kuzey Afrika ve diğer Afrika ülkelerinden göç eden bir Müslüman nüfusta Portekiz’de yaşayan İslamiyet dini mensuplarıdır. Portekiz, nüfus açısından azınlık olsa da, dünya çapında tanınan Şii mezheplerine de ev sahipliği yapmaktadır.

Portekiz, Avrupa’daki en dindar ülkelerden birisidir. Katolik inancı dışındaki inançları ve mezhepleri, Protestanlık, Doğu Ortodoksluğu, Adventizm, Bahailik, Yahudilik, Hinduizm ve Budizm olarak sıralamak mümkündür. Portekiz toplumunun içinde kendisini inançsız olarak tanımlayan bir kitle de bulunmaktadır

Portekiz'in Resmi Dini Var Mıdır?

Portekiz’in resmi dini olarak devlet destekli bir dinden söz etmek mümkün değildir. Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması birinci Portekiz Cumhuriyeti döneminde 1910-1926 yılları arasında gerçekleşmiş olsa da ayrılığın anayasaya yansıması 1976 yılına kadar gerçekleşmemiştir. Din adamları halen toplumda önemli bir yere sahiptir. Portekiz’de sağlık ve eğitim alanında eskiden daha hakim olan Katolik inancı ve kurumları bugün eskisi kadar olmasa da varlığını korumaktadır. Portekiz’deki temel atma ve açılış törenlerinde rahipler tarafından kutsama ritüelleri gerçekleştirilmektedir. Din ve devlet işleri birbirinden ayrılmış olmasına rağmen Portekiz’de Katolik Kilise halen belirli ayrıcalıklara sahiptir.

Portekiz'de Dini İnanç Dağılımı Nasıldır?

Portekiz’deki dini inanç dağılımı aşağıda listelenmiştir.

  • Katolik Hristyanlığa inananlar nüfusun %81’ini oluşturmaktadır.
  • Protestanlık ve Doğu Ortodoks geleneğine inananlar nüfusun %3,3’ünü oluşturmaktadır
  • Diğer dinlere inananlar (İslam, Musevilik, Bahailik, Hinduizm v.b.) nüfusun %0,6’sını oluşturmaktadır.
  • Kendisini dinsiz olarak tanımlayanlar nüfusun %6,8’ini oluşturmaktadır.
  • Din konusunda fikir bildirmeyip cevap vermeyenler nüfusun %8,3’ünü oluşturmaktadır.

Portekiz Katolik Hristiyan İnanç Yapısı Nasıldır?

Portekiz Katolik Hristiyan İnanç Yapısı Nasıldır?
Portekiz Katolik Hristiyan İnanç Yapısı Nasıldır?

Portekiz Katolik Hristiyan inanç yapısı bölgelere göre yoğunluk farkı göstermekle birlikte kuzey bölgelerde güneye kıyasla daha yoğun bir katılıma sahiptir. Neredeyse her köy ve kasabada bulunan kiliseler en yaygın din olan Katolik dininin Portekiz üstündeki etkisini net bir şekilde göstermektedir. Portekiz’deki pek çok şapel ve kilise koloniciliğin yükseldiği 16. yüzyılda yapılmıştır. Uzun yıllar boyu eşit şekilde tamirat ve ilgi görmeyen taşradaki Portekiz Hıristiyan kiliselerinin çoğu popüler bölgesel azizleri anma işlevi gören yapılara dönüşmüştür. Portekiz’in dini yaşantısının çoğu Roma Katolik Kilisesi’nin yapısallığından bağımsız olarak devam etmektedir. Portekiz’in taşra bölgelerinde Azizlerin anıldığı bayramlar ve kutlamalar hala popülerliğini korumaktadır.

Portekiz Protestan Hristiyan İnanç Yapısı Nasıldır?

Portekiz Protestan Hristiyan İnanç Yapısı Nasıldır?
Portekiz Protestan Hristiyan İnanç Yapısı Nasıldır?

Portekiz Protestan Hristiyan inanç yapısına dahil kitle ülke nüfusunun %1’ini oluşturmaktadır. 1974 yılında Cumhuriyetin kurulmasının ardından 1976 anayasasıyla birlikte Protestanlık üzerindeki baskı kalkmış, özellikle 1990’lı yıllardan sonra Yehova Şahitleri ve Adventistlerin Portekiz’e gelmesiyle Protestan nüfus artmıştır. Protestanlığın varlığı özellikle 19. yüzyıldan sonra Portekiz’e gerçekleşen İngiliz göçleri sonucunda oluşmaya başlamış fakat uzun süre Engizisyon baskısı nedeniyle örgütlü bir dini hayata geçiş gerçekleşememiştir. Portekiz’deki Protestan kiliselerin çoğu Anglikan İngiliz Kilisesine ait olmakla birlikte, Metodist, Baptist ve Prespiteryen kiliseler de mevcuttur.

Portekiz Ortodoks Hristiyan İnanç Yapısı Nasıldır?

Portekiz Ortodoks Hristiyan İnanç Yapısı Nasıldır?
Portekiz Ortodoks Hristiyan İnanç Yapısı Nasıldır?

Portekiz Ortodoks Hristiyan inanç yapısına mensup kişiler, Portekiz nüfusunun %1’inden daha azını oluşturmaktadır. Portekiz’de küçük rakamlar halinde örgütlenmiş ve kendini temsil etmekte olan Doğu Ortodoks kilisesi, daha çok Doğu Avrupa ülkelerine ait diaspora aracılığıyla var olmaktadır. Değişik bölgelere yayılmış bölgesel kiliseler merkezi bir ana yapı teşkil eden büyük kilisenin parçası olarak organize olmuştur. Portekiz’de Ortodoks nüfus daha çok İspanya’dan ve çevre ülkelerden göç eden nüfus aracılığıyla var olmaktadır.

Portekiz'de İslam İnanç Yapısı Nasıldır?

Portekiz'de İslam İnanç Yapısı Nasıldır?
Portekiz'de İslam İnanç Yapısı Nasıldır?

Portekiz’de İslam inanç yapısını oluşturan nüfus, genelde Portekiz’in Mozambik, Guinea Bissau gibi Afrika kolonilerinden göç etmiş küçük bir insan topluluğundan oluşmaktadır. Portekiz’de Fas gibi Kuzey Afrika ülkelerinden de gelenler mevcuttur.

1991’deki nüfus araştırmasına göre Portekiz’deki Müslüman nüfusu 10.000 rakamının altındadır. Müslüman nüfus Portekiz’de 2019 yılında yapılan nüfus sayımına göre 65.000 kişiye ulaşmıştır.

Portekiz’de İslam inancına sahip olanlar için en önemli ibadet yapısı Lizbon Camiidir. Müslüman nüfusun çoğunluğu Sünni olduğu gibi, Portekiz’de 5.000-7.000 kişi arasında da Nizari İsmaili Şii Müslümanlar, ayrıca küçük bir Ahmediye Müslümanı nüfusu da bulunmaktadır.

Portekiz'de Musevi İnanç Yapısı Nasıldır?

Portekiz'de Musevi İnanç Yapısı Nasıldır?
Portekiz'de Musevi İnanç Yapısı Nasıldır?

Portekiz’de Musevi inanç yapısını oluşturan topluluk, 1990’ların başında yapılan sayımda 500-1000 kişi olarak kayda geçmiştir. İçinde yabancıların da olduğu Portekiz’deki Musevi topluluğu, Lisbon merkezli olarak yoğunluk göstermektedir. Musevi topluluğunun büyük çoğunluğu Sefaradlara tanınan oturum izni ve vatandaşlık hakkı ile Portekiz’e gelen yabancılardan oluşmaktadır.

Portekiz’in Yahudilikle tarihi uzun bir geçmişe dayanmaktadır. Uzun yıllar Yahudi nüfusa ev sahipliği yapan Portekiz 16. yy’da siyasi olayların neticesinde oluşmuş ağır Engizisyon baskısı nedeniyle çoğu Yahudi nüfusu sürülmüş, kalan nüfus ise Hristiyanlığa geçmeyi tercih etmiştir.

Portekiz Yahudileri uzun yıllar ağır baskı görmüş ve 20. yüzyıla kadar bir sinagog sahibi olamamış ve hatta dini hiçbir hizmetten yararlanamamıştır. Portekiz’deki ilk Sinagog, 1904 yılında kurulmuştur. Portekiz en büyük Yahudi nüfus artışına 1960’lar ve 1970’lerde ülkeye gelen iş adamları, elçilik çalışanları ve teknisyenler aracılığıyla ulaşmıştır. Kuzey Portekiz’de Marranolar adı verilen, bir kaç küçük köye sahip, daha önceki yoğun baskıdan kurtulmak için Hristiyanlık’a geçmiş, şimdiki dinleri Hristiyanlıkla Yahudiliğin bir karışımı yaşamakta olan bir topluluk bulunmaktadır.

Sefarad Yahudilerine Portekiz Vatandaşı Olma Hakkı Ne Zaman Tanınmıştır?

Sefarad Yahudilerine Portekiz vatandaşı olma hakkı, 2015 yılında çıkarılan bir kanun ile tanınmıştır. Sefarad Yahudilerine Portekiz vatandaşlığı, 'Milliyet Yasası'nda yapılmış olan değişiklikle, Portekiz Engizisyonunca sınır dışı edilen Portekizli Yahudilerin torunlarının, Portekiz kökenli Sefarad bir topluluğa mensup olmaları halinde verilmektedir.

Portekiz Sefarad vatandaşlık başvurusu için uygunluk kriterlerini kısıtlayacak olan İade Yasasında 2020 yılında değişiklikler önerilmiştir ama o dönemin iktidarı tarafından bu yasa yürürlüğe girmeden reddedilmiştir. 2015 yılından bu yana Sefarad Yahudileri Portekiz vatandaşı olma hakkını kullanarak Portekiz’e göç etmektedir. Portekiz’de 2015’ten bu yana oluşturulmuş 76.000 başvurunun yaklaşık %30’una onay verilmiştir. 2022 yılı rakamlarında bu sayılar 56.685 onaylanmış ve 80.102 beklemede olan başvuru şeklinde raporlanmıştır.

Portekiz'in Dini Bayramlar Nelerdir?

Portekiz’in dini bayramları aşağıda listelenmiştir.

  • Paskalya (25-27 Mart)
  • Yortu Bayramı (26 Mayıs)
  • Hz. İsa’nın Göğe Yükselişi (15 Ağustos)
  • Azizler Yortusu (01 Kasım)
  • Noel (24-25 Aralık)

Portekizliler Dindar Mıdır?

Portekizliler dindar bir yapıya sahiptir. Portekiz birden fazla dini gruba ev sahipliği yapmaktadır. Çoğu Katolik olan nüfus içinde yapılan araştırmalar, dinin diğer dini gruplardan insanların hayatında da olduğu gibi önemli bir yer tuttuğunu göstermektedir. Portekiz toplumunda herhangi bir inanca sahip olmayan insanlar da mevcuttur.

Portekiz hala Avrupa’nın en dindar ülkeleri arasında yer almaktadır. Çoğu Portekizli Tanrının varlığına inanmaktadır ve dinin hayatlarında önemli bir yeri olduğunu belirtmişlerdir.

Dindarlık sıralamasında 34 Avrupa ülkesi içinde 9. sırada bulunan Portekiz’de vatandaşların %40’ı günlük dua ettiklerini ve %36’sı da hayatlarında dinin önemli bir yer tuttuğunu belirtmiştir.

Toplumun büyük kısmı çocuklarını vaftiz ettirmekte ve evlilik törenlerini kilisede yapmaktadır.

Portekiz toplumunun büyük bir kısmı Katolik olmasına rağmen Portekiz nüfusu içinde dinsel törenlere katılarak düzenli dini hayat yaşayanların oranı %19 civarındadır.

Portekiz Laik Midir?

Portekiz, laik bir devlet sayılmaktadır. Her ne kadar Kilise ve Portekiz devleti resmi olarak 1910-1926 yılları arasında birinci cumhuriyet döneminde ayrılmış olsa da ayrılığın anayasada ifade kazanması 1976 yılına kadar gerçekleşmemiştir. Roma Katolikliği Emirleri halen Portekiz toplumu ve kültüründe belirgin bir yere sahiptir. Eğitim ve sağlık hizmetleri içinde uzun süre boyunca Katolik Kilisesinin hizmetleri önemli yer tutmuştur. Portekiz’de yeni bir bina, köprü ya da otoban açıldığında, ruhbanlar tarafından kutsanmaktadır. Portekiz’de kilise ve devlet ayrışmış olsa da, Katolik kilise halen ayrıcalıklı konumunu korumaktadır.

Portekiz’de Din ve İnanç Sosyal Yaşamı Nasıl Etkiler?

Portekiz’de dini inanç, sosyal yaşamı doğrudan etkilememektedir. Çünkü dinler ve kültürlerin bir arada yaşamasına imkan sağlayan tarihsel bir miras ve yasal düzenlemeler söz konusudur. Dini inançlar pratikten ziyade kimlik ve aidiyet pekiştireci olarak benimsendiği için gündelik yaşamda görünürlüğüne sık rastlanmamaktadır. Portekiz’de din sosyal yaşamda kültürle iç içe bir biçimde varlığını sürdürmektedir.

Dini inanç bakımından Katolikliğin ağır bastığı bir yapı Portekiz nüfusu içerisinde baskındır. Bununla birlikte Katoliklik dışında çeşitli din ve inanışlar çrtok sayıda mensup içermemekle birlikte Portekiz’de varlığını özgür bir biçimde sürdürmektedir.Portekiz’de var olan din ve inanç sistemleri, aidiyet ve kimlik hissini pekiştiren kuvvetli bir kültürel unsurdur. Portekiz’de yaşam dini açıdan avantajlıdır çünkü dini özgürlükler devlet güvencesindedir ve yasal olarak ayrımcılığa karşı çıkılmaktadır.

Portekiz'de Gezilmesi Gereken Ünlü Dini Yapılar Nelerdir?

Portekiz'de Gezilmesi Gereken Ünlü Dini Yapılar Nelerdir?
Portekiz'de Gezilmesi Gereken Ünlü Dini Yapılar Nelerdir?

Portekiz’de gezilmesi gereken ünlü dini yapılar aşağıda listelenmiştir:

  • Batalha Manastırı
  • Santuário da Nossa Senhora dos Remédios (Çarelerin Hanımı Meryem Ana Tapınağı)
  • Cristo Rei Heykeli
  • Santuário de Nossa Senhora de Fátima (Fatıma Anamızın Kutsal Alanı)
  • Bom Jesus do Monte Kutsal Alanı
  • Mesih’in Manastırı
  • Evora Katedrali
  • São Gonçalo Amarante Kilisesi

Portekiz’in başkenti Lizbon’da bulunan Cristo Reis heykeli, ülkenin sembollerinden biri haline gelmiştir. Çok sayıda dini yapının bulunduğu bir ülke olan Portekiz’de gezilecek yerler arasında birçok kilise, manastır, tapınak gibi tarihi yapılar bulunmaktadır.

Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: