Portekiz Coğrafyası

Portekiz Coğrafi Yapısı Nasıldır: Portekiz Coğrafya Bilgisi

Portekiz, Avrupa kıtasının Akdeniz’deki uzantılarından biri olan İber Yarımadası’nın batı ucunda yer alan İspanya ile komşu olan ve hem Akdeniz’e hem de Atlantik Okyanusu’na kıyısı bulunan bir Avrupa ülkesidir. İber Yarımadası’nın batı ucu ile birlikte Atlantik Okyanusu’nda bulunan Azor ve Madeira takımadaları da Portekiz topraklarıdır.

Portekiz büyük bir ülke olmamasına rağmen kıyı, ova ve dağlardan oluşan çok çeşitli bir coğrafyaya sahiptir. Oldukça uzun bir kıyı şeridine sahip olan Portekiz’in; toplam kıyı uzunluğu yaklaşık 943 kilometre, Atlantik Okyanusu’na kıyısı ise 837 kilometre uzunluğundadır.

Portekiz’in en uzun nehri olan Tagus Nehri 1.007 kilometre uzunluğundadır. Tagus Nehri, Portekiz’in en uzun nehri olmasının yanı sıra, Avrupa’da ekonomik açıdan da oldukça önemlidir. Portekiz için önemli bir başka nehir olan Minho Nehri, İspanya ile Kuzey Portekiz sınırını oluşturmaktadır. Porto’dan Atlantik’e boşalan Douro Nehri, Kuzey Portekiz için büyük ticari öneme sahip olup tarih boyunca Porto şarabı fıçılarını taşımak için kullanılmıştır.

Portekiz’in Atlantik Okyanusu’ndaki uzantısı olan Azor Adaları’nda bulunan Pico Dağı, 2.351 metre ile ülkenin en yüksek noktasıdır. Estrela Dağları’nın bir parçası olan Torre Dağı 1.993 metre ile Portekiz’in İber Yarımadası’ndaki en yüksek noktadır.

Portekiz toprakları kuzey bölgesi hariç olmak üzere genellikle kurak, asidik ve kumludur. Güneye kıyasla çok daha fazla yağış alan ve daha verimli topraklara sahip olan Kuzey Portekiz tarıma elverişli topraklara sahiptir.

Portekiz, 30°-42° kuzey enlemleri ve 32°-6° batı boylamları arasında yer almaktadır.

Portekiz Yüzölçümü Nedir?

Portekiz’in yüzölçümü Atlantik Okyanusu’nda bulunan yönetimi altındaki Azor ve Madeira adaları dahil olmak üzere 91.470 kilometrekare kara ile 620 kilometrekare sudan oluşan yüzölçümüne sahiptir.

Portekiz anakarası İber Yarımadası’nın batı kıyısında Akdeniz’i Atlantik Okyanusu’ndan ayıran plato üzerinde yer almaktadır. Büyük bir ülke olmamasına rağmen Portekiz; deniz kıyısı, ova ve dağlardan oluşan çok çeşitli bir coğrafyaya sahiptir.

Avrupa Komisyonu ve Avrupa Çevre Ajansı’nın ortak girişimi ile kurulan FISE verilerine göre Portekiz topraklarının %37.21’i ormanlardan oluşmakta ve 2018 yılı Dünya Bankası verilerine göre Portekiz topraklarının %39.01’i tarım arazisi olarak kullanılmaktadır.

Portekiz Konumu Nedir?

Portekiz’in konumu, Avrupa’nın güneybatısında yer almaktadır. Avrupa kıtasının Akdeniz’deki uzantılarından biri olan İber Yarımadası’nın batı ucunda yer alan Portekiz, İspanya ile komşu bir kıyı ülkesidir. Portekiz; batıda Atlantik Okyanusu, güneyde Cadiz Körfezi ve kuzey ile doğuda İspanya ile sınırlandırılmıştır. Portekiz, 30°-42° kuzey enlemleri ve 32°-6° batı boylamları arasında bulunmaktadır.

Portekiz Komşu Ülkeleri Nelerdir?

Portekiz’in tek komşusu İspanyadır.

Portekiz’in En Uzun Sınırı Olan Ülke Nedir?

Portekiz, en uzun sınırını tek komşusu olan İspanya ile paylaşmaktadır. Portekiz ve İspanya arasındaki sınır 1.214 kilometre uzunluğundadır.

Portekiz ve İspanya arasında Olivenza şehrinin statüsüne ilişkin 1801 yılında başlayan ve halen devam etmekte olan politik anlaşmazlık nedeniyle iki ülke arasında 18 kilometre uzunluğundaki bir alanda sınırın net olarak belirlenememesinden kaynaklı olarak İspanya, Portekiz ile olan sınırının 1.232 kilometre uzunluğunda olduğunu ileri sürmektedir.

Avrupa’nın kesintisiz en uzun sınırı olan Portekiz-İspanya sınırı, “şerit” anlamına gelen Portekizce “A Raia” ya da İspanyolca “La Raya” olarak da isimlendirilmektedir. 1297 yılında Alcañices Antlaşması ile belirlenen Portekiz-İspanya sınırı, dünyanın en eski sınırlarından birisidir.

Portekiz’de Bulunan Dağlar Hangileridir?

Portekiz’de bulunan dağlar aşağıda listelenmiştir.

  • Estrela Dağları
  • Montesinho Dağları
  • Gerês Dağları
  • Açor Dağları
  • Larouco Dağları
  • Soajo Dağları
  • Marão Dağları

Portekiz’de Bulunan Ovalar Nelerdir?

Portekiz’in kuzeyinde yer alan yüksek, engebeli ve dağlık araziler ülkenin orta ve güney bölgelerinde yerlerini alçak tepeler ve ovalara bırakmaktadırlar.

Portekiz’in orta kısmında yer alan Beira Alta adeta ülkenin dağlık arazinin bitiş noktasını oluştururken bu bölgenin güneyinde kalan Beira Baixa’da; kurak ve rüzgarlı İspanyol platosu başlamaktadır. Portekiz’in güneyinde konumlanan Alentejo bölgesi de Beira Baixa gibi büyük ölçekli tarım ve otlatmaya elverişli arazilerin hakim olduğu az engebeli ovalardan oluşmaktadır.

Portekiz’de Bulunan Nehirler Nelerdir?

Portekiz’de bulunan nehirler aşağıda listelenmiştir.

  • Tagus Nehri
  • Douro Nehri
  • Guadiana Nehri
  • Minho Nehri
  • Mondego Nehri
  • Vouga Nehri
  • Mira Nehri
  • Ardila Nehri
  • Sado Nehri
  • Zezere Nehri

Portekiz Topoğrafyası Nasıldır?

Portekiz, Avrupa kıtasının Akdeniz’deki uzantılarından biri olan İber Yarımadası’nın batı ucunda yer alan bir kıyı ülkesidir. Portekiz kıyı, ova ve dağlardan oluşan çok çeşitli bir coğrafyaya sahiptir. Portekiz; batıda Atlantik Okyanusu, güneyde Atlantik Okyanusu’nun Cebelitarık Boğazı ile Akdeniz’e bağlandığı Cadiz Körfezi ve kuzey ile doğuda İspanya ile çevrelenmiştir.

Oldukça uzun bir kıyı şeridine sahip olan Portekiz’in Atlantik Okyanusu ve Akdeniz’e kıyısı bulunmakta olup toplam kıyı uzunluğunun yaklaşık 943 kilometredir. Portekiz’in kuzeyi oldukça dağlık ve engebeli bir yapıdadır ve ünlü Esterela Dağları da bu bölgede yer almaktadır.

Portekiz’in en uzun nehri olan Tagus Nehri 1.007 kilometre uzunluğundadır. Tagus Nehri ile birlikte Douro Nehri de Portekiz’in için ekonomik açıdan oldukça önemlidir. Tagus Nehri’nin Atlantik Okyanusu’na döküldüğü noktada Portekiz’in başkenti Lizbon bulunmaktadır. Porto’dan Atlantik’e boşalan Douro Nehri, tarih boyunca Porto şarabı fıçılarını Porto’ya taşımak için kullanılmıştır.

Portekiz’de Bulunan Toprak Türleri Nelerdir?

Portekiz toprakları kuzey bölgesi hariç olmak üzere genellikle kurak, asidik ve kumludur. Kuzey Portekiz, kayda değer derecede yağış aldığı ve ülkenin başlıca nehirlerine ev sahipliği yaptığı için tarım için elverişli oldukça verimli alüvyonlu topraklara sahiptir. Portekiz toprakları ülkenin kuzeyi dışında yoğun tarımsal üretim için elverişli değildir.

Portekiz; kuzeyde inceptisol, cambisol ve leptosol; güneyde ise alfisol, podzol, luvisol türdeki topraklara ev sahipliği yapmaktadır.

Portekiz’de Bulunan Madenler Nelerdir?

Portekiz’de bulunan madenler aşağıda listelenmiştir.

  • Kömür
  • Bakır
  • Altın
  • Kurşun
  • Gümüş
  • Tungsten
  • Çinko
  • Pirit
  • Lityum
  • Kaolin

Portekiz, Avrupa’daki en büyük bakır üreticileri arasında yer almaktadır. Portekiz; kalay, tungsten, beril, kesme taş ve ferroalyaj üretimi bakımından uluslararası öneme sahiptir.

Portekiz’in kuzeyinde tungsten, kalay ve demir cevheri güneyinde bakır piritler ve orta bölgelerinde antrasit ve linyit madenciliği yapılmaktadır. 2002 yılında metal işleme Portekiz’in önde gelen endüstrileri arasında yer almıştır. Portekiz’de 1998 yılında 114.637 ton olan bakır cevheri üretimi işgücü sorunlarından kaynaklanan bir düşüşle 2000 yılında 76.200 tona gerilemiştir.

Portekiz’de yakın geçmişte madenlerle ilgili büyük şirketlerin çoğu, hükümete ait veya hükümet tarafından kontrol edilmekte iken hükümet özelleştirme programı kapsamında birçok kamu şirketini özelleştirerek piyasayı canlandırmayı başarmıştır.

Portekiz maden endüstrisinin; bakır, altın, kaolin, kurşun, lityum, piritler ve kalay için yapılan önemli araştırmalar sonucunda yakın gelecekte daha da önem kazanacağı öngörülmektedir.

Portekiz Coğrafyası Portekiz İklimini Nasıl Etkiler?

Portekiz küçük bir ülke olmasına rağmen çok çeşitli yer şekilleri, iklim koşulları ve topraklara sahiptir. Portekiz’in en uzun nehri olan Tagus Nehri’nin kuzeyinde kalan dağlık bölgeler ile güneyindeki ovalarda farklı iklimler yaşanmaktadır.

Kuzey Portekiz’in dağlık bölgeleri güneyden çok daha soğuk ve yağışlıdır. Portekiz’in orta kesimlerinde Atlantik Okyanusu kıyısında yer alan başkent Lizbon’da ortalama sıcaklık kış aylarında 14°C ve Ağustos ayında 27°C iken güneyde yer alan Alentejo bölgesinin iç kısımlarında sıcaklığın yaz aylarında 40°C’nin üzerine çıktığı gözlemlenmiştir.

Portekiz’in kuzeyi dağlık ve engebeli bir coğrafyaya sahip olup Minho ve Trás-os-Montes bölgelerinden oluşmaktadır. Kuzey Portekiz’in batısında, Atlantik Okyanusu kıyısında konumlanan Minho bölgesinde yağışlı bir iklim gözlemlenirken kuzey iç kısımda kalan Trás-os-Montes bölgesi kurak ve sıcak bir iklime sahiptir.

Portekiz’in orta kesimlerinde yer alan Beira ve Estremadura bölgelerinin coğrafi yapılarının da iklim üzerindeki etkilerini gözlemlemek mümkündür. Kuzey Beira veya Beira Alta dağlık coğrafyası ile Portekiz’in merkezinde bir duvar oluşturarak İspanyol platosunun ilerleyişini durdurmuştur. Güney Beira veya Beira Baixa, İspanyol platosunun bir uzantısı olmasından kaynaklı kuru ve rüzgarlıdır.

Portekiz’in coğrafi yapısı, Portekiz İklimi üzerinde oldukça büyük bir etkiye sahiptir. Portekiz coğrafyası ve onun etkisiyle şekillenen farklı iklimler; kültürel, ekonomik ve sosyolojik açıdan farklı topluluklara ev sahipliği yapan farklı coğrafi bölgeler meydana getirmektedir.

Portekiz Coğrafyası Portekiz Kültürünü Nasıl Etkiler?

Portekiz’in batı ucunu kapladığı İber Yarımadası, Güneybatı Avrupa’da Fransa ile İspanya sınırını oluşturan engebeli Pirene Dağları ile bir bakıma Avrupa’dan ayrılmıştır. Pirene dağlarının yarattığı doğal sınır neticesinde; İspanya ve onun da ötesinde İber Yarımadasının batı ucunda yer alan Portekiz, Avrupa’nın genelinden daha farklı bir kültürel yapıya sahiptir.

Portekiz, tarihsel olarak sınırları coğrafi fiziksel yapısı tarafından doğal olarak belirlenmiş kuzeyde Minho ve Trás-os-Montes, merkezde Beira ve Estremadura ile güneyde Alentejo ve Algarve olmak üzere altı eyalete bölünmüştür.

Portekiz’in kuzeyi dağlık ve yağışlı bir bölge olması nedeniyle genelde çiftliklerden oluşan ve üzüm bağlarının bulunduğu bir bölgedir. Portekiz ulusunun ülkenin kuzeyinde başladığı kabul edilmektedir. Kuzey Portekizliler; tutumluluk, gelenekçilik ve Roma Katolikliği gibi Portekiz ulusal değerlerini günümüzde halen korumakta ise de göç nedeniyle nüfus kaybı yaşamaktadır.

Tagus Nehri’nin güneyinde yer alan Alentejo olarak bilinen Güney Portekiz, büyük ölçekli tarım ve otlatmaya elverişli arazilerin hakim olduğu az engebeli bir alandır. Güney Portekiz, tarih boyunca köylü sınıfına ev sahipliği yapmış bir bölgedir. Kuzey Portekiz’in muhafazakar yapısının aksine, Alentejo’da Portekiz Komünist Partisi uzun süre en güçlü parti olarak varlığını sürdürmüştür.

Portekiz’in en uç bölgesi ve Akdeniz’e kıyısı olan Algarve bölgesinde, geçmişte bu topraklarda yaşamış olan Arap kökenli Müslüman Moro topluluğunun etkileri günümüzde dahi gözlemlenmektedir. Algarve, ılıman iklimi ve Akdeniz’e kıyısı olması nedeniyle Portekiz’in turizm merkezidir.

Portekiz büyük bir ülke olmamasına rağmen muazzam çeşitlilikte bir coğrafi fiziksel yapıya sahiptir. Portekiz Kültürü, Portekiz coğrafyasının meydana getirdiği bölgelerde farklı yönlerde şekillenerek bir çeşitlilik içinde günümüze ulaşmıştır.

Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: