kanada cumhuriyeti tarihi özet bilgiler

Kanada Tarihi Hakkında Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?

Kanada’nın tarihi binlerce yıl önce yerli Amerikan halkının Kuzey Amerika topraklarına ulaşmasıyla başlayan dönemden günümüze uzanmaktadır. Kanada’nın yerli halkı olan aborjinler, Bering boğazını geçerek doğu Asya’dan Kanada’ya göç etmiş ve ilk yerli toplumları oluşturmuştur.

Milattan sonra 1021 yılında Vikinglerin Kanada’daki Newfoundland bölgesini işgal ettikleri öne sürülmektedir. Coğrafi keşiflerin kıtalar arası yayılmasıyla birlikte İngiliz ve Fransız gezginlerin durak noktası Kanada olmuştur ve esas olarak 16. yüzyılda Fransız denizci Jacques Cartier tarafından keşfedilmiş ve topraklar Fransa bünyesine katılmıştır, daha sonra Fransa ve İngiltere arasında 1763 yılında gerçekleşen Yedi Yıl savaşından sonra Fransa, Kanada dahil olmak üzere Kuzey Amerika’daki topraklarını İngiltere’nin himayesine bırakmıştır.

1791 yılında Kanada’nın başkenti olan Quebec eyaleti Yukarı ve Aşağı Kanada olarak ikiye bölünmüştür fakat 1867 yılında imzalanan İngiliz Kuzey Amerika Yasası ile Kanada İngiliz Krallığı’ndan bağımsız bir yönetim hakkı elde etmiştir, bu yasa ile birlikte İngiliz Krallığı Kuzey Amerika kolonisi yerel yönetim hakkı ile dört eyalete bölünmüştür. İki eyalet Quebec, Ontario ve diğer iki eyalet New Brunswick ve Yeni İskoçya olarak belirlenmiştir. Kanada’nın I. Dünya savaşına sürüklenmesi ile birlikte topraklar şekillenmiş ve günümüzdeki Kanada Konfederasyonu halini almıştır.

Kanadalıların Kökeni Nereden Gelir?

Kanadalıların kökeni günümüzden yaklaşık 23.000 ila 12.000 yıl öncesinde doğu Asya’dan Batı Kuzey Amerika’ya göç eden aborjinlere dayanmaktadır. Kanada yerlileri ya da Kanada aborjinleri olarak tanımlanan yerli halk, Metis ve İnuit kabilelerine ait olan insanlardan oluşmaktadır. Kuzey Amerika’nın tamamına yayılan yerli halk Kanada’daki ilk yerleşim alanlarını oluşturmuştur. Kanada yerli halkının Avrupalıların istilalarına maruz kalmadan önce geliştirdiği dil, kültür, sosyal ve siyasal düzenler Kanada’nın günümüzdeki haline ulaşmasına katkıda bulunmuştur.

Kanada Yerlileri Kimlerdir?

Kanada yerlileri Kanada Aborjinleri olarak da bilinen ilk topluluklardır. Kanada yerlileri First Nations, İnuit ve Metis olmak üzere 3 farklı gruptan oluşmaktadır. Kızılderili ve Eskimo ithamları aşağılayıcı anlamlarda kullanıldığından Kızılderililer için First Nations, Eskimolar için İnuit kavramları kullanılmaktadır ve bu toplulukların Kanada’ya Bering boğazı sadece bir kara parçasıyken doğu Asyadan yaklaşık 14.000 yıl önce geldikleri varsayılmaktadır.

Kanada yerlileri yerleşik hayatlarını kurarak kendi kültürlerini oluşturmuş, ülkedeki sivil hayat, tarım, ticaretin ve yerleşik hayatın ilk adımlarını atmıştır. Aborjinler Kanada’nın manevi mirasının temellerini atan ilk yerli topluluklar olmalarına rağmen uzun yıllar boyu aşağılayıcı söylemlere ve tavırlarla maruz bırakılmışlardır.

Kanada Tarihindeki 5 Önemli Olay Nedir?

Kanada tarihinde yaşanmış 5 önemli olay aşağıda listelenmiştir.

  • Milattan sonra 1000 yıllarında Viking toplulukları kuzeyi keşfetme seferlerinde Kanada’yı keşfetmiş ve Kanada’nın doğu kıyı şeridine yerleşmişlerdir.
  • 1775 ve 1812 yıllarında, Kanada Amerika tarafından iki kez işgal edilmiştir.
  • 1 Temmuz 1867 tarihinde İngiliz Kuzey Amerika Yasası uygulanmış ve Kanada Federasyonu kurulmuştur.
  • 15 Şubat 1965 tarihinde Kanada resmi bayrağı ilan edilmiştir.
  • 7 Temmuz 1969 tarihinde Kanada Federasyonu’nun resmi dili İngilizce ve Fransızca ilan edilmiştir.

1. Vikinglerin Kanada’yı Keşfi

Kanada’da yapılan kazı çalışmaları Vikinglerin Kanada’yı Avrupalılardan çok daha önce keşfettiğini ve doğu kıyı şeridindeki Newfoundland’e yerleştiklerini göstermektedir.

Günümüzde ziyarete açılan L’Anse aux Meadows kazı alanında yapılan arkeolojik bulgular Vikinglerin yerleşim tarihinin MS 1021 olduğunu kanıtlamaktadır. Mevsimlik barınaklar inşa eden Vikingler, Kanada yerli halkının baskılarından dolayı Newfoundland’de çok uzun süre kalmamış olsalarda kendi Nordik yaşam biçimlerinden ve kültürlerinden izler bırakmışlardır.

Kanada’nın keşfi, Columbus’un Amerika’yı keşfedişinden çok daha önce bir zamanda gerçekleşmiştir.

2. Amerika’nın Kanada’yı İşgali

Kanada tarihi boyunca iki kez Amerika’nın işgaline uğramıştır. 1775 yılında, Amerikan Devriminin yeni başladığı yıllarda isyancı güçler Kanada’da Montreal ve Quebec eyaletlerini işgal etmiş, Fransız- Kanada halkını İngiliz yönetimine karşı kışkırtmaya çalışmış ve yanlarında savaşmaları için teşvik etmiştir fakat bu girişimler sonuçsuz kalmış, işgal İngiliz yönetiminin zaferi ile sonuçlanmıştır.

Amerika’nın Kanada’yı işgal etme amaçlı ikinci girişimi 1812 yılında yapılan ve adını bu tarihten alan 1812 savaşıdır. Savaş Amerika ve Büyük Britanya arasında gerçekleşmiştir. Kanada’nın büyük bir çoğunluğuna sahip olan İngiltere’ye zarar vermek için Amerika Kanada’yı işgal etmiştir fakat Amerika Kanada savaşı, her iki tarafında aleyhine kayıplarla sonuçlanmıştır. Amerika Kanada’nın müttefiklik şansını kaybetmiş, savaşta yer alan Kanada sivil halkının milliyetçilik duygularına ve ulusal kimliklerine bağlanmalarına katkıda bulunmuştur.

3. Kanada’nın Kuruluşu

Kanada tarihi boyunca birçok Avrupa kolonisine ev sahipliği yapmıştır ve bu kolonilerin bir arada yaşayabilmesi için bir yasa hazırlanmıştır. Hazırlanan İngiliz Kuzey Amerika Yasası’nın uygulanmasıyla birlikte 1867 yılında Kanada Federasyonuna yerel yönetim hakkı verilmiştir. Kanada kuruluş tarihi kayıtlara 1 Temmuz 1867 tarihi olarak geçmiştir. 1867’de Konfederasyon yoluyla üç İngiliz Kuzey Amerika kolonisinin birleşmesiyle Kanada, dört eyaletin federal egemenliği olarak kurulmuştur. Kanada, Ontario ve Quebec olmak üzere iki eyalete bölünmüştür, diğer eyaletlere ise New Brunswick ve New Scotia adı verilmiştir.

4. Kanada Bayrağının Kabulü

Kanada bayrağının günümüzde resmi olarak kullanılan hali olan Akçaağaç sembolü 15 Şubat 1965 tarihinde kabul edilmiştir ve Kanada’da her 15 Şubat, Ulusal Bayrak günü olarak kutlanmaktadır. Kanada ulusal bayrağı kırmızı fonun ortasında beyaz bir kare ve üzerinde kırmızı bir Akçaağaç yaprağından oluşmaktadır. Kanada bayrağındaki kırmızı renk ülkenin milli sembolü Akçaağaç yaprağını, beyaz kısımlar ise ülkede bolca bulunan karı temsil etmektedir.

Kırmızı Akçaağaç yaprağı 1834 yılında Baptist Patriarch Birliği tarafından arma olarak seçilmiş ve 1860 yılında Galler Prensi Albert Edward için süsleme olarak kullanılmıştır. Yaprak motifi 1876 ve 1901 yılları arasında paraların üstüne basılarak kullanılmıştır. 1957 tarihinde eski Kanada bayrağı olarak, İngiliz İmparatorluğunun sembolünü taşıyan ve köşesinde Kanada arması bulunan kırmızı bir bayrak kullanılmıştır. 1965 yılında dönemin başbakanı Pearson günümüzde kullanılan resmi Kanada bayrağının tasarımı için bir adım atmıştır. 1965 yılında resmi olarak kabul edilen Akçaağaç yapraklı Kanada bayrağı, ülke için oldukça önemli bir semboldür.

5. Kanada Resmi Diller Yasasının Kabulü

Kanada’daki İngilizce ve Fransızca dillerine eşit statü sağlayan Kanada resmi diller yasası, Kanada Federal Hükümeti tarafından 7 Temmuz 1969 tarihinde yürürlüğe sokulmuştur. Kanada ülke yönetimi bakımından iki dillilik politikasını sürdürmüş, Kanada vatandaşları 1969’dan itibaren İngilizce ve Fransızca dillerinden seçtikleri dilde hizmet almaya başlamıştır.

Kanada Federal hükümeti kanunları çerçevesinde parlamentoda hem İngilizce hem de Fransızca dili kullanılmaktadır. Kanada tarihi boyunca bünyesinde barındırdığı İngiliz ve Fransız kökenli topluluklara eşit haklar ve statü sağlandığını garantilemiştir. Toplumlar arasındaki ikilikler ortadan kaldırılmıştır. Kanada resmi diller yasası ile her iki etnik ırk ve kökenden halka eşit olduklarının vurgusu yapılmıştır. Kanada Federasyonuna bağlı her vatandaş bu haklardan yararlanmakta özgürdür. Kanada’nın resmi dili, Kanada resmi diller yasasının kabulünden itibaren resmi olarak İngilizce ve Fransızca’dır.

Kanada’nın Yakın Tarihi ve Siyasi Gelişmeleri Nelerdir?

Kanada yakın tarihinde tarihi ve siyasi açıdan birçok önemli gelişmelere şahit olmuştur. 1982 Anayasası ile Kanada özerkllik alanını genişletmiş ve Britanya Parlamentosuna bağlılığını sonlandırmıştır. 1993 yılında Dönemin başbakanı Mulroney istifa etmiş ve ardından Kim Campbell Kanada’nın ilk kadın başbakanı olarak tarihe geçmiştir. 2002 yılında Kanada Liberal hükümeti iklim değişikliğine dikkat çekerek Kyoto Protokolünü imzalamış fakat anlaşma 2007 yılında başbakan Stephen Harper tarafından feshedilmiştir. Kanada 2003 yılında gerçekleşen ve Amerika tarafından yürütülen Irak Savaşı’na katılmayı reddetmiş ve Amerika tarafından büyük tepki toplamıştır. 2003 yılında Kanada İttifak Partisi ve PC Partisi birleşerek Kanada Muhafazakar Partiyi oluşturmuş ve parti 2006 ve 2008 yıllarında Stephen Harper yönetiminde iki kez azınlık hükümet olarak seçilmiştir. Kanada 2005 yılında Sivil Evlilik Yasasını yürürlüğe sokarak eşcinsel evliliği kabul eden dünyada dördüncü, Amerika kıtasındaki ilk ülke olmuştur.

2002 yılından 2011 yılına kadar Kanadaü Amerika Birleşik Devletleri’nin yanında NATO komutasından Uluslararası Güvenlik Yardım Gücünün bir parçası olarak Afganistan Savaşına katılmıştır. 19 Ekim 2015 yılında Stephen Harper’ın Muhafazakar Parti’si, Justin Trudeau’nun Liberal Partisine karşı kaybetmiştir. Kanada başbakanı Justin Trudeau 2015 yılından beri görev yapmakta ve Kanada’daki en genç ikinci başbakan olarak tarihe geçmektedir. Kanada siyaseti günümüzde meşrutiyet sistemine göre şekillenmekte ve Westminster modeline bağlı parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir.

Kanada Coğrafi Konumu Kanada Tarihini Nasıl Etkilemiştir?

Kanada, 9.985.000 km² yüzölçümü ile Rusya’dan sonra dünyadaki en büyük kara parçasına sahip ülkedir. Etrafını çevreleyen deniz ve okyanuslar Kanada’nın ticari faaliyetlerinde büyük bir rol oynamıştır. Kanada sahip olduğu su kaynakları doğrultusunda deniz aşırı ticaret, balıkçılık ve tarım gibi birçok iş imkanı sunmuş ve bu nedenle özellikle İngiltere ve Fransa’nın odak noktası haline gelmiştir. İngiltere ve Fransa uzun süren politik ve askeri çekişmenin ardından Kanada’yı egemenlikleri altına almak için uğraşlar vermiştir.

Kanada bulunduğu coğrafi konum sebebi ile tarih boyunca Amerika Birleşik Devletleriyle yakın ilişkilere sahip olmuş ve ortak dil olan İngilizceyi ana dilleri olarak kabul etmeleri bu iki ülke arasındaki bağları güçlendirmiştir. Soğuk Savaş sırasında ABD ve o zamanki Sovyetler Birliği arasında önemli bir stratejik yol olmuştur. Tarih boyunca Kanada coğrafyası politik meseleler sebebiyle birçok ulus için geçit noktası haline gelmiştir.

Kanada Tarihinin Kültür Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Kanada kültürel ve varoluşsal özellikler bakımından oldukça kompleks bir yapıya sahiptir. Kanada’nın kültürel evrimi ilk olarak kendi yerli halkı olan Kanada Aborjinlerinin doğudan göç edip etrafı denizler ve okyanuslarla çevirili kara parçasında kendi kültürlerini oluşturmasına dayanmaktadır, Kanada kültürünün temelleri burada atılmıştır. Vikinglerin kuzeyi keşif süreçlerinde Kanada’yı tesadüfen keşfedip burada doğal kaynaklardan ve güzelliklerden yararlandıkları bilinmektedir ve bu süreçte Viking halkı kendi izlerini de bırakmıştır.

Kanada, Aborjinlerin kültürel izlerini ve tarihi boyunca aldığı koloni işgalleri ve dış etkenler dolayısıyla İngiltere ve Fransa’nın izlerini bünyesinde taşımaktadır.

Amerika ile yakın sınırlar içinde bulunan Kanada, Amerika gibi çok milliyetten insanı bünyesinde barındırmıştır. Kanada sahip olduğu kompleks kültürler çevresinde her dinden, dilden ve ırktan insana hoşgörülü bir tavır sergilemiştir. Kanada kültürel özellikleri bakımından diğer Kuzey ülkelerine kıyasla çeşitlilik göstermekte ve refah bir yaşam fırsatı sunmaktadır.

Kanada’nın Tarihi Yerleri Nelerdir?

Kanada’da ziyarete açık olan tarihi yerler aşağıda listelenmiştir.

  • L’Anse aux Meadows (Newfoundland): Kanada’nın Newfoundland ve Labrador eyaletinde bulunan bir kazı alanıdır. Türkçe anlamı Denizanası Koyu anlamına gelmektedir. Vikinglerin Grönland dışında yerleştiği tek yerleşim yeri ve Kolomb’un Amerika’yı keşfinden önce Amerika ve Avrupa temasının ilk örneği olarak bilinmektedir. 1960 yılında keşfedilmiş ve 1978 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası sit alanı ilan edilmiştir.
  • Kanada Ulusal Savaş Anıtı (Ottawa): ilk olarak 1939 yılında kral VI. George’a ithafen Vernon March tarafından tasarlanmış, II.Dünya savaşından sonra savaşta kaybedilen yurttaşlara adanmıştır. Kanada Ulusal Savaş Anıtı günümüzde Kanada’nın başkenti olan Ottawa’da yerini almaktadır ve ziyarete açıktır. Geceleri heykellerin üzerine ışığın vurmasıyla gölgelerin hareket ediyor gibi göründüğü kutsal anıt birçok ziyaretçinin ilgisini çekmektedir.
  • Kanada Savaş Müzesi (Ottawa): Kanada’nın savaş geçmişinden günümüze kalan silahların, araçların, fotoğrafların ve sanat eserlerinin sergilendiği ulusal tarihi savaş müzesidir. Kanada’nın Ontario eyaletinde Ottawa şehrinde bulunmaktadır. İlk olarak 1980 yılında açılan müze, 8 Mayıs 2005 yılında yer değiştirerek günümüzdeki yerinde yeniden açılmıştır ve o günden beri her yıl ortalama 50.000 ziyaretçiye kapılarını açmaktadır.
  • Kanada Tarih Müzesi (Gatineau): Kanada’nın Quebec eyaletinde Gatineau şehrinde yer alan Kanada’nın kültürel, tarihi ve antropolojik eserlerine yer veren ulusal bir tarih müzesidir. Kanada’nın tarihi mirasının sergilendiği bu müze her yıl ortalama 1.2 milyon ziyaretçisi ile Kanada’da en çok ziyaret edilen müzelerinden biridir.
  • Kanada Parlamento Binası (Ottawa): Kanada’nın başkenti Ottowa’nın göze çarpan yapıtlarından biridir. Gotik mimarisiyle tepede duran yapıt halk arasında The Hill olarak da bilinmektedir. Geçmişte askeri üst olarak kullanılan kule günümüzde çeşitli turlar eşliğinde ziyaretçilere açıktır.
  • Quebec Kalesi (Quebec): 19. yüzyılda İngilizler tarafından Kanada’nın Quebec eyaletine inşa edilmiş ve İngiliz işgalinin bir simgesi olarak günümüze gelmiştir. Ziyaret tarihlerine göre değişkenlik gösteren 15 dakikalık İngilizce ve Fransızca turlarla kalenin ziyareti gerçekleşmektedir.
  • Louisbourg Kalesi (Nova Scotia): Kanada’nın Fransız yönetiminden kalan Nova Scotia’da Cape Breton’un kıyı şeridinde inşa edilmiş tarihi bir kenttir. Adını Fransa kralı 14. Louis’ten alan Louisbourg, günümüzde yaşayan tarihi bir müze olarak ziyarete açıktır.
  • Quebec Surları (Quebec): Kuzey Amerika’da sağlam olarak günümüze ulaşmış tek savunma kalesidir. 1759 yılında Fransızlar tarafından inşa edilmiş, daha sonra İngilizler tarafından ele geçirilmiştir. St. Lawrence nehrinin üzerinden yükselen yapı manzarasıyla ve tarihi dokunuşlarıyla birçok ziyaretçi için Kanada’nın önemli turistik merkezi haline gelmiştir.
  • Galler Prensinin Kalesi (Manitoba): 19.yüzyılda Kanada’nın Manitoba eyaletindeki Churchill nehrinin batı kıyılarına inşa edilmiş ve kale günümüze Kanada’nın milli tarihi alanlarından biri olarak ulaşmıştır. Galler Prensi ve site alanı hakkında bilgilerin verildiği ziyaretçi merkezine sahiptir. Ziyaretçiler Churchill nehri üzerinden bot turlarıyla manzaranın tadını çıkarabilmektedir.
  • Kejimkujik Ulusal Parkı (Nova Scotia): Nova Scotia yarımadasının batısında yer alan sömürge öncesi dönemden günümüze ulaşmış tarihi alandır. Yerli halka ev sahipliği yüzyıllar boyunca ev sahipliği yapmış birçok tarihi olaya şahit olmuştur. Doğal güzelliği ve eşsiz manzarasıyla şehirden uzaklaşmak isteyen ziyaretçiler için uygun bir durak noktasıdır.

Kanada, tarih boyunca maruz kaldığı çeşitli yağmalama ve işgaller sonucunda birçok kültüre ev sahipliği yapmış, günümüze birçok kültürel eser bırakmıştır. Göze çarpan mimarisi ve doğal güzellikleriyle Kanada, birçok turistin tercih ettiği bir ziyaret merkezi haline gelmiştir. Kanada’da gezilecek yerler, tarihsel ve kültürel yapılarıyla öne çıkmaktadır.

Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: