7 Dönemde Estonya Tarihi Hakkında Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?

Estonyalıların Kökeni Nereden Gelir?

Estonya coğrafyasında ilk yerleşimin tarihi, M.Ö. 9000 yılına kadar dayanmaktadır. Estonya topraklarında görülen ilk yerleşim bölgeleri genellikle nehir ve göl gibi su kaynaklarının yakınlarında yer almaktadır.

Estonya topraklarındaki ilk yerleşimciler küçük topluluklar halinde yaşamış ve geçimlerini genellikle avcılık ve balıkçılık ile sağlamıştır. Mezolitik Çağ’ın sonlarına doğru Estonya topraklarında ilk köyler kurularak yerleşik hayata geçiş başlamıştır. Estonya topraklarında yaşayan ilk insanlar, yerleşik hayata geçtikten sonra taş, boynuz, kemik ve odun kullanarak ilk araç gereçlerini yapmışlardır.

Estonya topraklarındaki ilk tarım faaliyetleri, M. Ö. 4200 yıllarında, Neolitik Çağ’ın başlarında başlamıştır. Neolitik Çağ’ın ikinci yarısında, M. Ö. 2900 yıllarının başlarında, Estonya topraklarında yaşayan insanlar öküz, keçi, koyun ve domuz gibi çiftlik hayvanları yetiştirmeye başlamıştır ve arpa ile buğday en popüler tahıllar olmaya devam etmiştir.

Estonya Tarihindeki 7 Önemli Dönem Nedir?

Estonya tarihindeki 7 önemli dönem aşağıda listelenmiştir.

• Estonya Vikingleri dönemi
• Estonya’da Orta Çağ
• Estonya’da İsveç İmparatorluğu dönemi
• Estonya Bağımsızlık Savaşı
• II. Dünya Savaşı’nda Estonya
• Sovyetler döneminde Estonya
• Modern Estonya’nın kuruluşu

1. Estonya Vikingleri Dönemi Nasıldır?

Estonya Vikingleri dönemi, Estonya tarihinde Viking Çağı’nın (MS 793-1066) bir parçası olan bir dönemi kapsamaktadır. Estonya, Viking döneminde siyasi birliğini sağlayabilmiş bir ülke değildir. Kuzey ve Batı Estonya bölgeleri, Viking Çağı boyunca İskandinav kültür alanına aittir. Estonya köylü/kırsal kültürü, Viking Çağı’nın sonlarına doğru ortaya çıkmıştır.

Estonya’da Viking Çağı, kaynak problemi nedeniyle yüzeysel olarak anlaşılabilmektedir ve tamamıyla anlayabilmek pek mümkün değildir. Estonya’da Viking Çağı’nı anlamak için temel kaynaklar, dönemin çiftlik ve kale kalıntıları, mezarlıklar ve çok sayıdaki kazı objesidir.

Estonya Vikingleri döneminde nüfusun çoğu bireysel çiftliklerde yaşamış ve kalıcı bir şekilde toprakları işlemişlerdir. Orta Asya’dan İskandinav tüccarları tarafından getirilen, o zamanın Estonya hazineleri arasında bulunan çok sayıda Arap gümüş sikke, Estonya’nın İskandinavlarla olan ilişkilerinin yakınlaştığını göstermektedir. Estonya Vikingleri döneminde gümüş takılar daha sık görülmeye başlanmıştır.

2. Orta Çağ’da Estonya Nasıldır?

Estonya, Orta Çağ’da Haçlı Seferleri ile hristiyanlaştırma girişiminde bulunulan bir ülkedir. 1208’de Haçlı Seferleri ile Estonya’nın bir bölümüne baskınlar başlamıştır. 1217’de Alman haçlı düzeni Sword Brethren ve yakın zamanda dönüştürülen müttefikleri, Estonya komutanı Lembitu’nun öldürüldüğü büyük bir savaşı kazanmıştır. 1219’da Kuzey Estonya, II. Waldemar liderliğindeki Danimarkalı haçlılar tarafından fethedilmiştir.

1227’de Sword Brethren, Estonya’nın Saaremaa adasındaki son yerli kaleyi fethetmiştir. Saaremaa adasının fethinden sonra, Estonya’nın geri kalan tüm yerel paganları görünüşte hristiyanlaştırılmıştır. Estonya’da, sınırları modern Letonya’yı da kapsayan bir dini devlet olan Terra Mariana kurulmuştur. Papalık elçisi Modena’lı William, Terra Mariana’yı feodal prensliklere bölmüştür ve 1561’de Livonya Savaşı sırasında Terra Mariana’nın varlığı sona ermiştir.

3. Estonya’da İsveç İmparatorluğu Dönemi Nasıldır?

Estonya, 1561-1710 yılları arasında İsveç İmparatorluğu’nun hakimiyeti altında kalmıştır. Estonya’da İsveç egemenliği dönemi, Büyük Kuzey Savaşı’nın son aşamalarında tüm İsveç Baltık eyaletlerinin Rus birliklerine teslim olduğu 1710’da fiilen sona ermiştir.

Estonya’da İsveç hakimiyetinin son yıllarında İsveç makamları, Almanca konuşan yerel aristokrasinin etkisini, Estonca konuşan köylülerin yararına azaltmayı amaçlayan bir dizi reformu yürürlüğe koymuştur. İsveç İmparatorluğu’nun Estonya’da Estonca konuşan köylülerin yararına attığı adımlar, Estonca konuşan nüfusun İsveç yönetimini hukukun üstünlüğü ile karakterize etmesine yol açmıştır. İsveç yönetiminin Estonya üzerindeki kalıcı etkilerinden bazıları Tartu Üniversitesinin kurulması, Lutheranizmin kararlı bir şekilde teşvik edilmesi ve İncil’in Estoncaya çevrilmesidir.

4. Estonya Bağımsızlık Savaşı Ne Zaman Olmuştur?

Estonya geçici hükümeti, Kasım 1918’de Estonya’da Birleşik Baltık Dükalığı’nın kısa ömürlü kukla hükümetinin çöküşünden ve Alman birliklerinin geri çekilmesinden sonra, göreve geri dönmüştür. Estonya geçici hükümetinin göreve gelmesinden birkaç gün sonra Kızıl Ordu’nun Estonya’yı işgale kalkışması ile Estonya Bağımsızlık Savaşı (1918-1920) başlamıştır.

Estonya ordusu, Şubat 1919’a kadar Estonya’nın tüm bölgesini Kızıl Ordu’dan temizlemiştir ve bunun sonucunda Şubat 1920’de imzalanan Tartu Anlaşması ile Rusya, Estonya topraklarındaki tüm haklarından feragat etmiştir. 1921’de Estonya Cumhuriyeti uluslararası alanda tanınırlık kazanmış ve Milletler Cemiyeti’ne üye olmuştur.

Estonya’nın Bayrağı Ne Zaman Kabul Edilmiştir?

1918’de Estonya’nın bağımsızlığını kazanmasından önce de halihazırda yaygın bir şekilde kullanılmakta olan üç renkten (siyah, mavi, beyaz) oluşan Estonya bayrağı, resmi olarak ilk kez 1922 yılında ulusal bayrak statüsünde kabul edilmiştir. Estonya bayrağı, 1922 yılından 1940’daki Sovyet işgaline kadar ulusal bayrak olarak kullanılmıştır.

Estonya makamları, 1988’de mavi-siyah-beyaz bayrağın kullanımına resmen izin vermiştir. 23 Şubat 1989 akşamı Sovyet bayrağı, Toompea Kalesi’nin Pikk Hermann Kulesi’nden kalıcı olarak indirilmiş ve ertesi gün, Estonya Bağımsızlık Bildirgesi’nin 70. yıldönümünde, ulusal mavi-siyah-beyaz göndere çekilmiştir. Estonya bayrağı, ülkenin bağımsızlığını tamamen geri kazanmasından bir yıl önce, 7 Ağustos 1990’da Estonya makamları tarafından resmen yeniden kabul edilmiştir.

5. Estonya’da II. Dünya Savaşı Dönemi Nasıldır?

Molotov-Ribbentrop Paktı’nın sonuçlanması ve Sovyetler Birliği’nin Polonya’yı işgal etmesinin ardından 24 Eylül 1939’da, Sovyet donanması Estonya limanları açıklarına gelmiştir. Sovyetler Birliği, Estonya’nın, savaş boyunca Estonya topraklarında askeri üsler kurmasına ve 25.000 asker yerleştirmesine izin veren bir anlaşmayı kabul etmesini istemiştir. Estonya, Sovyetlerin Estonya topraklarında üs kurma isteğini 28 Eylül 1939’da kabul etmek zorunda kalmıştır.

Estonya, 16 Haziran 1940’da Sovyetler Birliği tarafından işgal edilmiştir. Estonya’nın askeri işgali, Sovyet birlikleri tarafından desteklenen bir komünist darbeyle resmi hale getirilmiş ve bunu, komünist yanlısı adaylar dışındaki tüm adayların yasadışı ilan edildiği parlamento seçimleri izlemiştir. Estonya’da komünist darbe sonrasında seçilen parlamento 21 Temmuz 1940’ta Estonya’yı sosyalist cumhuriyet ilan etmiş ve oybirliğiyle Estonya’nın Sovyetler Birliği’ne kabul edilmesini istemiştir.

6. Estonya’da Sovyetler Dönemi Nasıldır?

Estonya’da Sovyetler Dönemi, 1944-1991 yılları arasını kapsamaktadır. 2. Dünya Savaşı sonrasında Estonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Komünist Partisi (ECP), ülkenin önde gelen örgütü olmuştur. ECP üyeleri arasında etnik Estonyalıların payı 1941’de %90 iken, 1952’de %48’e kadar düşmüştür.

Stalin döneminden sonra başlayan Kruşçev döneminde, yani 1950’lerin sonlarında, vatandaşların yabancı ülkelerle temas kurmasına izin verilmiştir. Estonya, Kruşçev döneminde Finlandiya ile bağlarını yeniden kurmuş ve hatta Estonya’da Fin televizyon kanalları izlenmeye başlamıştır. Estonyalılar, Fin televizyon kanalları sayesinde batı kültürü ve düşüncesine, diğer Sovyet ülkelerine göre daha fazla erişim sağlamıştır.

Sovyet Dönemi’nin Estonya üzerindeki olumlu etkileri arasında Kruşçev Çözülme döneminden sonra Estonya’da sağlık sisteminin herkes için ücretsiz olması ve demografik göstergelerde ilerleme kaydedilmesi vardır. Estonya halkı, 1970’lerde Sovyet yönetiminin bazı uygulamalarından rahatsız olmaya başlamıştır. Estonyalılar, 1970’lerin sonlarında, Estonya diline ve ulusal kimliğine yönelik kültürel Ruslaştırma tehdidi konusunda giderek daha fazla endişe duymuştur. 1981’de Rusça, Estonca dil okullarının birinci sınıfında öğretilmiş ve aynı zamanda Estonya okul öncesi eğitimine de dahil edilmiştir.

Estonya halkının kültürleri konusundaki endişeleri Gorbaçov döneminde kritik bir noktaya ulaşmış ve iktidara karşı Estonya Halk Cephesi ve Estonya Ulusal Bağımsızlık Partisi gibi bazı hareketler ve gruplaşmalar oluşmaya başlamıştır. 1980’lerin sonlarına doğru Estonya’da bağımsızlık yolunda atılan adımlar sıklaşmış ve genişlemiştir.

6 Şubat 1953 - 20 Mayıs 1990 tarihleri arasında kullanmış olan Estonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrak görseli aşağıdadır.

7. Modern Estonya’nın Kuruluşu Nasıl Gerçekleşmiştir?

Estonya Egemenlik Bildirgesi, Estonya’nın bağımsızlığını kazanmasından üç yıl önce, 16 Kasım 1988’de yayınlanmıştır. Estonca, Ocak 1989’da Estonya’da resmi dil olarak kabul edilmiştir. Estonya’da Ocak 1991’de tüm Estonya sakinlerinin oy verme hakkı olduğu bir bağımsızlık referandumu düzenlenmiş ve Estonya halkının %82’sinin katıldığı Estonya bağımsızlık referandumunda %64 oranında bağımsızlık lehine oy çıkmıştır.

Estonya, bağımsızlık yolunda atmış olduğu adımların hemen ardından, 20 Ağustos 1991 tarihinde, Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını ilan etmiştir. Estonya kuruluş tarihi 20 Ağustos, ülkede milli bayram olarak kutlanmaktadır.

Sovyetler Birliği’nden ayrılan ilk ülke olan Estonya’da Rus askeri güçleri 1994’e kadar varlığını sürdürmüştür. 31 Ağustos 1994’te Rus askerleri Estonya’yı terk ettikten sonra Estonya, Batı Avrupa ile ekonomik ve politik ilişkilerini bağımsız bir şekilde yürütme hakkına sahip olmuştur. Estonya, 1998 yılında Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik müzakerelerine başlamış ve 2004’te birliğe katılmıştır. 2004 yılında AB’ye üye olan Estonya, aynı yılın Mart ayında da NATO’ya katılmıştır.

Estonya Feribot Faciası Ne Zaman Yaşanmıştır

Estonya feribot faciası, 1980 yılında Almanya’da inşa edilmiş olan MS Estonia adlı geminin 28 Eylül 1994 tarihinde Baltık Denizi’nde, İsveç, Finlandiya ve Estonya arasında bir mevkide batmasıyla meydana gelmiştir.

Resmi kaza raporuna göre Estonya feribot kazası, 852 kişinin ölümüne yol açmıştır. Estonya feribot kazası raporunda mürettebatın pasif tavrı, suyun araç güvertesine girdiğini fark etmemesi, alarmı geciktirmesi ve köprüden asgari düzeyde rehberlik sağlaması eleştirilmiştir. Estonya açıklarında yaşanan feribot kazasından sadece 138 kişi kurtarılabilmiştir.

Estonya’nın Yakın Tarihi ve Siyasi Gelişmeleri Nelerdir?

Estonya’da 2010’larda iktidar ve cumhurbaşkanı değişiklikleri yaşanmıştır. Estonya başbakanı Andrus Ansip, 2005’ten itibaren dokuz yıl görevde kaldıktan sonra Mart 2014’te istifa etmiş ve Nisan 2014’te Reform Partisi’nden Taavi Rõivas yeni başbakan olmuştur. Ekim 2016’da Estonya parlamentosu, Kersti Kaljulaid’i Estonya’nın yeni Cumhurbaşkanı olarak seçmiştir.

Kasım 2016’da, Başbakan Taavi Rõivas’ın parlamentoda güven oylamasını kaybetmesinin ardından Merkez Partisi’nin başkanı Jüri Ratas Estonya’nın yeni başbakanı olmuştur. Ocak 2021’de başbakan Jüri Ratas, Merkez Partisi’ndeki bir yolsuzluk skandalı üzerine istifa etmiştir. Reform Partisi lideri Kaja Kallas, Reform ve Merkez partileri arasında yeni bir iki partili koalisyon hükümeti kurmuş ve Estonya’nın ilk kadın başbakanı olmuştur.

Estonya, 2004 yılında hem AB hem de NATO’ya üye olarak Batı ile ilişkilerini güçlendirme politikası izlemiştir. Estonya ile Rusya ilişkilerinde geçmişten gelen gerginlik halen bulunmaktadır. 2000’li yıllarda izlenmiş olan Estonya politikası, Estonya’yı Batı Avrupa’ya en çok entegre olmuş ülkelerden biri haline getirmiştir.

Estonya Coğrafi Konumu Estonya Tarihini Nasıl Etkilemiştir?

Estonya, Kuzey Avrupa’da Baltık Denizi kıyısında bulunan bir devlettir. Estonya’nın batısında ve kuzeyinde Finlandiya Körfezi, güneyinde Letonya ve doğusunda Rusya ile sınırları vardır. Estonya toprakları ana kara ve Baltık Denizi’nde yer alan 2.222 adadan oluşmaktadır.

Estonya’nın Avrupa’nın kuzeyinde yer alıyor olması, Orta Çağ’da Haçlı Seferleri ile diğer Avrupa ülkelerine göre daha geç hristiyanlaştırılmasına neden olmuştur. Rusya ile sınır komşusu olan Estonya, İkinci Dünya Savaşı sırasında Sovyet işgalinden kurtulamamış ve 1991’e kadar Sovyetler Birliği egemenliği altına girmiştir. Estonya, Gorbaçov döneminde deniz komşusu olan Finlandiya ile ilişkilerini geliştirmiştir. Coğrafi yakınlığı sayesinde Estonya halkının Fin televizyon kanallarını izlemeye başlamasıyla Finlandiya adeta Estonya coğrafyası için batıya açılan bir göz konumuna gelmiştir. Estonya, Sovyetler Birliği’nden ayrılıp bağımsızlığını kazandıktan sonra AB ve NATO’ya üye olarak batı ile ilişkilerini geliştirmiş ve Rusya ile arasına mesafe koymuştur.

Estonya Tarihinin Kültür Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Estonya, 1227’de Haçlı Seferleri ile hristiyanlaştırılmadan önce pagan din uygulamalarına ev sahipliği yapmıştır. Almanlar ve Danimarkalılar tarafından fethedilip hristiyanlaştırılan Estonya, tarihin farklı dönemlerinde İsveç, Polonya ve Rusya tarafından da işgal edilmiştir. Büyük Kuzey Savaşı ile 1700 yılında Rus hakimiyeti altına giren Estonya’da 19. yüzyıla gelindiğinde milliyetçilik akımı baş göstermiş ve Estonya milli kültürünün oluşmasına yol açmıştır.

Estonya, 1918’de Rus İmparatorluğu’ndan bağımsızlığını ilan etmiş ancak 1944 yılında Sovyetler Birliği tarafından işgale uğrayınca tekrar Rus hakimiyeti altına girmiştir. Sovyetler Birliği egemenliği altındayken Estonya kültürel özellikleri, Rus kültürel emperyalizmi nedeniyle yok olma noktasına gelmiştir. Rusça, Estonya okullarında öğretilmeye başlanmış ve Estonca da tehdit altında kalmıştır. 1980’lerin sonlarına doğru Estonya halkının kaygıları üst düzeye ulaşınca Estonya milli kimliğine sahip çıkma adımları atılmıştır.

Estonya’nın Tarihi Yerleri Nelerdir?

Estonya’nın tarihi yerleri aşağıda listelenmiştir.

• Toompea Hill, Tallinn
• Tallinn Town Hall, Tallinn
• Tallinn City Walls, Tallinn
• Tartu Town Hall Square, Tartu
• Struve Geodetic Arc, Tartu
• Hermann Castle, Narva

Estonya’nın başkenti Tallinn başta olmak üzere Estonya’da gezilecek yerler kapsamında birçok tarihi yer ziyaret edilebilmektedir.