Slovenya Filmleri ve Sloven Sinema Tarihi

Slovenya Filmleri ve Sinema Tarihi Nasıldır?

Slovenya, bağımsızlık ilanından ve kısa süreli bir savaştan sonra 1991 yılında egemen bir devlet haline gelmiştir. Slovenya film prodüksiyonu Slovenya’nın yeni kurulan bir devlet olması nedeniyle çok iyi bilinmemektedir.

Slovenya aslında kültürel açıdan çok çeşitli bir ülkedir ve film endüstrisi 1991’den çok önce birkaç önemli başarı ile kendini kanıtlamıştır.

Slovenya’da çekilmiş ünlü filmler, Slovenya’nın çalkantılı tarihi sebebiyle sık sık ulusal tarih, edebi gelenek ve siyasi baskı sorunlarına odaklanmaktadır. Slovenya’nın tarihsel bağlamı hakkında biraz bilgi sahibi olanlar için Sloven filmleri tamamen anlaşılabilir ve hatta ilginçken, bu tür tarihi ve edebi odakların Sloven sinemasında özel bir yeri yoktur. Örneğin, Slovenya’da yeni yönetmenler, tarihi ve edebi temalar yerine daha modern ve evrensel konuları filmlerinde ele almayı tercih etmiştir.

Slovenya sinemasını sosyal bağlamında anlamak için, yine de Slovenya’nın eşsiz tarihi ve kültürel geçmişi hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir.

Slovenya’nın En Ünlü Aktörleri ve Aktrisleri Kimlerdir?

Slovenyalı ünlü aktör ve aktrisler aşağıdaki listede verilmiştir.

  • Sebastian Cavazza: 19 Mart 1973’te Kranj, Slovenya, Yugoslavya’da doğmuştur. Sebastian Cavazza, Kratki stiki (2006), A. I. Rising (2018) ve crepinjice (1997) eserleri ile tanınan bir aktördür.
  • Radko Polic: 18 Ağustos 1942’de Crnomelj, Slovenya, Yugoslavya’da doğmuştur. Radko Polic; İdealist (1976), Balkan ekspres (1983) ve Balkan ekspres 2 (1989) eserleri ile tanınan bir aktördür.
  • Igor Samobor: 18 Eylül 1957’de Yugoslavya’nın Ptuj kentinde doğmuştur. Igor Samobor; Razredni sovraznik (2013), 9:06 (2009) ve For the End of Time (2009) eserleri ile tanınmıştır.
  • Marko Mandic: 8 Haziran 1974’te Yugoslavya’da doğmuştur. Marko Mandic; Belalı Tanık (2017), Im Angesicht des Verbrechens (2010) ve Gold (2013) yapıtları ile tanınan bir oyuncudur.
  • Ivo Ban: 19 Mayıs 1949’da Yugoslavya’da doğmuştur. Rdeci boogie ali Kaj ti je deklica (1982), Reka ljubezni (2017) ve Dih (1983) filmleri ile tanınan bir aktördür.
  • Janez Hocevar: 1 Şubat 1940’ta Ljubljana, Slovenya, Yugoslavya’da doğmuştur. Janez Hocevar; Idu dani (1970), Kavarna Astoria (1989) ve Odpadnik (1988) ile tanınan bir aktördür.
  • Boris Cavazza: 2 Şubat 1939’da Milano, Lombardiya, İtalya’da doğmuştur. Boris Cavazza; Kratki stiki (2006), Osebna prtljaga (2009) ve A halálba táncoltatott leány (2011) ile tanınan bir oyuncu ve yazardır.
  • Stane Sever: 21 Kasım 1914’te Avusturya - Macaristan İmparatorluğu’nun Ljubljana kentinde doğmuştur. Stane Sever; Sedam Hamleta (1967), Dekameron (1971) ve H-8 … (1958) filmleri ile tanınan bir aktördür.
  • Stevo Zigon: 8 Aralık 1926’da Ljubljana, Yugoslavya’da doğmuştur. Stevo Zigon; Otpisani (1974) ve Povratak otpisanih (1976) eserleri ile tanınan bir oyuncu ve yönetmendir.
  • Miha Baloh: 21 Mayıs 1928’de Yugoslavya’nın Jesenice kentinde doğmuştur. Miha Baloh; Grajski biki (1967), Les évasions célèbres (1972) ve Operacija Ticijan (1963) eserleri ile tanınan bir aktördür.

Sinema tarihinde hak ettiği yeri bulamayan Slovenyalı ünlüler Slovenya halkı tarafından oldukça sevilmiştir.

Slovenya Sineması ve Film Endüstrisi Nasıl Kuruldu?

II. Dünya Savaşı’ndan önce çoğu Doğu Avrupa ülkesi, ulusal film endüstrilerinin gelişimini teşvik etmeye çalışırken sorunlar yaşamıştır ve Slovenya’da bu sorunu yaşayan ülkeler arasındadır. Slovenya’da birçok sinema salonu, film dergisi, Slovenya film okulu ve hatta yapım şirketleri olmasına rağmen çoğunlukla ciddi uzun metrajlı filmler üretilememiştir.

Slovenya’da film çekilememesinin ana nedeni mali sorulanlardır ve aynı zamanda Slovenya’da çekilmiş yerli filmlerin, ucuz ve çekici Hollywood filmleriyle bile sinemalarda rekabet edemez durumda olmasıdır. Dolayısıyla Slovenya’da birçok potansiyel yapımcı film çekimlerinde bulunmamıştır.

Slovenya’da Hitler’in Yugoslavya’yı işgalinden önce yalnızca birkaç kısa belgesel ve iki uzun metrajlı film çekilmiştir. Slovenya sineması II. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra Yugoslav Devletinden büyük bir destek alarak hızlı bir ivme kazanmıştır.

II. Dünya savaşının bitiminden sonraki ilk haftalarda Slovenya hükümeti, Belgrad’da bir film kenti inşa etmek, film okulları kurmak, sinema salonlarının ulusallaştırılması ve modernizasyonu, iddialı beş yıllık planların parametreleri dâhilinde film prodüksiyonu düzenlemek gibi büyük yatırımlar yapmıştır.

Dravno filmsko poduze e (Devlet Film Şirketi) 1945 yılında Belgrad’da kurulmuştur. Slovenya’da çekilmiş ünlü filmler arasında Fransa Štiglic’in 1948’de çekilen ilk Sloven partizan filmi, Na svoji zemlji (On Our Own Ground) yer almaktadır. Na svoji zemlji, uzak bir Slovenya vadisindeki partizan ayaklanmasını anlatmakta ve aynı zamanda Sloven partizan mücadelesinin bir metaforu olarak durmaktadır.

Na svoji zemlji, Slovenya’da dikkate değer bir ticari başarı elde etmiştir. Ljubljana’da vizyona girdiğinde 50.000’den fazla kişi filmi izlemiştir. Na svoji zemlji’nin gişe yapmasından cesaret alan Slovenyalı sinemacılar hızla yeni projelere başlamışlardır.

Slovenya Ünlü Filmler Listesi

Slovenya’nın ünlü filmleri listesi aşağıda verilmiştir.

  • Kekec (1951): Kekec, savaştan sonra yapılan ideolojik ajitasyondan arınmış ilk Slovenya uzun metrajlı filmdir. Yugoslavya’nın her yerinde büyük bir başarı yakalamış ve beş kıtada birçok yabancı ülkeye satılmıştır.
  • Na svoji zemlji (1948): 1943’teki İtalyan yenilgisinin ardından Alman işgali altında yaşayan sakinlerin hikâyesini anlatmaktadır.
  • Ne cakaj na maj (1957): Genç bir kız olan Vesna’nın, teyzesi tarafından bakıldığı Slovenya Alpleri’nde gittiği kayak tatilini anlatmaktadır.
  • Vesna (1953): Final sınavlarına çalışmak istemeyen ve onlara sınav için sorular verecek olan profesörün kızını baştan çıkarmak için sözde kurnaz bir plan yapan üç genç üniversite öğrencisiyle ilgili sıcak bir romantik komedidir.
  • To so gadi (1977): Joe Bevc’in yazdığı To so gadi bir dul hakkında ele alınmış olan komedi filmidir.
  • Outsider (I) (1997): Geleneksel bir filmdir ve Bosnalı bir lise öğrencisi ile Sloven bir kız arasındaki duygusal bir aşk hikâyesinin geleneksel çerçevesi içinde diğer eski Yugoslav Cumhuriyetlerinden gelen göçmenlere karşı Sloven önyargısını ele almaktadır.
  • Petelinji zajtrk (2007): Genç çırağına hayat hakkında arabalardan daha fazla şey öğreten alçakgönüllü eski bir araba tamircisi hakkında biraz daha geleneksel bir filmdir.
  • Sreca na vrvici (1977): Slovenya’nın başkenti Ljubljana’da geçen film, normalde tekdüze bir hayatı olan ama sonrasında filmde rol almak üzere seçilen Matics’in dramatik şekilde değişen hayatını anlatmaktadır.
  • Ne joci, Peter (1964): İki partizan kömür madencisinin üç yetim çocuğu tehlikeli bölgeden, kurtarılmış topraklara götürme hikâyesini ele almaktadır.
  • Maskarada (1971): Evli bir kadının, bir basketbol oyuncusuyla olan romantik ilişkisini anlatmaktadır.

Slovenya’da çekilmiş ünlü filmlere; Captain America (1990) ve No Man’s Land (I) (2001) örnek olarak verilebilir.

Slovenya Sineması ve Slovenya Kültürü Bağlantısı Nedir?

Bölünmüş bir 20. yüzyıl Avrupası bağlamında, Slovenya sinema estetiği, Slovenya’nın kültürel özelliklerini açıkça yansıtmaktadır. Sosyal gerçekçilerin etkileri erken bir aşamadan itibaren Slovenya sinemasında mevcutken, Slovenya’daki film estetiği yıllar içinde eğlence ve politika, sanat ve endüstri, estetik ve ideoloji arasında gidip gelmiştir.

Slovenya sineması, Slovenya kültürünün deneyimlerini, değerlerini ve sembolik izdüşümlerini yansıttığı önemli eserlerdir.

Slovenya sinemasının kendi kültürünü yansıtmaktan vazgeçmesi halinde, Slovenyalı sanatçıların çevrelerindeki deneyimlerini yansıtabilecekleri bir eser olmaktan çıkmasına sebep olacağı görüşü yaygındır. Bu durum, genel olarak Doğu ve Güneydoğu Avrupa’nın çeşitli film endüstrilerinde ve Sloven filmlerinde zaman zaman görülmüştür. Bu yüzden Slovenya kültürü Slovenya sinemasının ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.

Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: