Lihtenştayn Siyaseti ve Politik Yapısı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Lihtenştayn'ın Yönetim Biçimi Nedir?

Lihtenştayn, demokratik ve parlamenter temellere dayanan anayasal, kalıtsal bir monarşi ile yönetilen bir prensliktir. Devletin gücü Hükümdar Prens ve halkta somutlaşmakta ve her ikisi tarafından da 1921 Anayasası’nın 2. maddesi hükümlerinde belirtilen koşullar altında kullanılmaktadır.

Lihtenştayn Anayasası, siyasi gücün hükümdar ve demokratik olarak seçilmiş bir parlamento tarafından paylaşıldığı bir karma anayasadır. Lihtenştayn’da iki partili bir sistem (ve bunun haricinde iki küçük parti) ve başbakan ile hükümet başkanının parlamentoya karşı sorumlu olduğu bir temsili demokrasi biçimi vardır. Lihtenştayn Prensi devletin başıdır ve önemli siyasi yetkilere sahiptir. Yürütme yetkisi Lihtenştayn Hükümeti tarafından kullanılmaktayken yasama yetkisi hem hükümete hem de Landtag'a (Parlamento) aittir. Lihtenştayn’da güçler ayrılığı çerçevesinde yargı, yasama ve yürütmeden bağımsızdır.

Lihtenştayn'da Yürütme Organı Yapısı Nasıldır?

Lihtenştayn’ın en yüksek yürütme organı Lihtenştayn Prensliği hükümetidir ve hükümetin bulunduğu parlamento başkent Vaduz’da yer almaktadır. Başbakan ve dört bakandan oluşan Lihtenştayn hükümeti, devletin en yüksek yasama organı olan parlamentoya ve devlet başkanı Prens Regnant’a karşı sorumludur. Lihtenştayn’da hükümet, parlamentonun tavsiyesine dayanarak prens tarafından dört yıllığına seçilmektedir.

Lihtenştayn Prensi Kimdir?

Lihtenştayn prensi II. Hans Adams, Lihtenştayn’ın hükümdar prensi ve devlet başkanıdır. Lihtenştayn bir prenslik olduğu için Prens II. Hans Adams, Lihtenştayn Kralı seviyesindedir. Prens II. Hans Adams, devlet işlerini tahtın varisi olan oğlu Alois’e devretmiştir. Alois Lihtenştayn prensi olarak Prens II. Hans Adams ile birlikte Lihtenştayn Prenslik Evi’nin sürekliliğini ve devletin istikrarını sağlamaktadır. Prens Alois, Prens II. Hans Adams’ın en büyük oğludur ve 15 Ağustos 2004 tarihinden itibaren Lihtenştayn Prensliği Devlet Başkanlığı görevlerini babasının yardımcısı olarak yürütmektedir. Lihtenştayn Kralı’nın kızı Sophie, Bavyera Dük’ü Max ve Düşes Elizabeth'in beş kızından en büyüğü ve Prens Alois’in karısıdır.

Aşağıda Lihtenştayn Prensi II. Hans Adams’ın fotoğrafı yer almaktadır.

Lihtenştayn Hükümet Yapısı Nasıldır?

Lihtenştayn’da hükümeti bir başbakan ve dört bakan olmak üzere beş kişi oluşturmakta olup hükümetin teklifi üzerine prens tarafından atanmaktadır. Koalisyon hükümetinin bulunduğu Lihtenştayn’da hükümeti iki ana siyasi parti kurmuştur ve bu partilerden büyük olanı başbakan ve üç bakanı belirlemiştir.

Lihtenştayn Başbakanı Kimdir?

Lihtenştayn Başbakanı Daniel Risch’dir ve 25 Mart 2021’de göreve gelmiştir. Lihtenştayn Başbakanı, milletvekilleri seçimlerinin ardından parlamentonun tavsiyesi üzerine hükümetin başı olarak prens tarafından atanmaktadır. Lihtenştayn Başbakanı, prensi hükümet işleri hakkında bilgilendirmektedir ve prens tarafından verilen tüm görevlerden ve prens tarafından çıkarılan kanun ve kararnamelerin imzalanmasından sorumludur. Lihtenştayn’da tüm kanun ve kararnameler başbakanın imzasından sonra yürürlüğe girmektedir.

Aşağıda Lihtenştayn Başbakanı Daniel Risch’in fotoğrafı yer almaktadır.

Lihtenştayn'da Yasama Organı Yapısı Nasıldır?

Lihtenştayn’da yasama organı, dört yıllığına seçilen 25 milletvekilinden oluşan parlamentodur. Lihtenştayn Parlamentosu, anayasa teklif etmekte, yasa tekliflerini tartışmakta, önemli uluslararası anlaşmalara onay vermekte ve devletin yönetimini denetlemektedir.

Lihtenştayn Prensi’nin inisiyatif alma ve parlamento tekliflerini veto etme hakkı bulunmaktadır. Ülkenin güvenliği ve refahı söz konusu olduğunda Prens, olağanüstü kararname çıkarma yetkisine sahiptir ancak bununla birlikte hükümet başkanının bir karşı imzası da gereklidir. Prens, parlamentoyu toplama ve ciddi nedenlerle 3 ay erteleme veya feshetme hakkına sahiptir.

Çok güçlü demokratik haklara sahip olan Lihtenştayn halkı, yeterli sayıyı sağladığı takdirde her tür yasa için referandum yapılmasını sağlayabilmekte, anayasayı değiştirebilmekte ve hatta parlamentoyu askıya alabilmektedir.

Lihtenştayn Parlementosu'nun Yapısı Nasıldır?

Lihtenştayn Parlamentosu 25 üyeden oluşmakta olup prens ile birlikte devletin yasama organını oluşturmaktadır. Oberland (15 milletvekili) ve Unterland (10 milletvekili) olmak üzere iki seçim bölgesine ayrılmış olan Lihtenştayn’da toplam 25 milletvekili nispi temsil yoluyla dört yıllık bir süre için seçilmektedir. Lihtenştayn Parlamentosu’nun kabul ettiği tüm yasalar prens tarafından onaylanıp başbakan tarafından imzalandıktan sonra Resmi Gazete’ye karşılık gelen Legal Gazette’de yayınlanmaktadır. Prens tarafından altı ay içerisinde onaylanmayan yasalar reddedilmiş sayılarak yürürlüğe girmemektedir.

Lihtenştayn Parlamentosu’nun fotoğrafı aşağıda yer almaktadır.

Lihtenştayn Parlementosu'nda Temsil Edilen Siyasi Partiler Nelerdir?

2017 yılında yapılan seçimlere göre Lihtenştayn Parlamentosu’nda temsil edilen siyasi partiler ve koltuk sayıları aşağıda verilmiştir.

Lihtenştayn Seçim Sistemi Nasıldır?

Lihtenştayn'daki seçimler, iki baskın siyasi parti ile çok partili bir sistem içinde ulusal düzeyde gerçekleşmektedir. Lihtenştayn parlamentosu, iki çok sandalyeli seçim bölgesinde nispi temsil yoluyla dört yıllık bir süre için seçilen 25 üyeden oluşmaktadır.

Lihtenştayn’da kayıtlı olarak yer alan dört siyasi parti Oberland bölgesi için 15 ve Unterland bölgesi için 10 milletvekili adayı göstermektedir. Lihtenştayn seçmenleri oy verirken yalnızca bir partiyi seçmekte olsa da yer aldığı seçim bölgesine göre istediği kadar adayı seçebilmektedir. Bir seçmen tarafından seçilen her aday, o adayın partisi için oy olarak sayılmaktadır. Seçilmeyen aday sayısına karşılık gelen oylardan geriye kalan her oy, seçmen tarafından başlangıçta belirlenen partiye verilen oy olarak sayılmaktadır. Seçmenler her bir aday için yalnızca bir oy kullanabilmektedir. Her partinin her bir seçim bölgesindeki sandalye sayısı, o bölgedeki parti oy sayısına göre belirlendikten sonra, o partinin en çok oyu alan adayları parlamentoya seçilmektedir.

Lihtenştayn'da Faaliyet Gösteren Siyasi Partiler Nelerdir?

Lihtenştayn’da faaliyet gösteren siyasi partiler ve partilerin siyasi görüşleri aşağıda listelenmiştir.

• Progressive Citizens’ Party: Ulusal muhafazakar, ekonomik liberal
• Patriotic Union: Hristiyan demokrat, liberal muhafazakar
• Free List: Sosyal demokrat, yeşil siyaset
• Democrats for Liechtenstein: Sağ popülist, ekonomik liberal, sosyal muhafazakar, Hristiyan sağ
• The Independents: Sağ popülist, anti-göç politikaları

Lihtenştayn Bakanlıkları Nelerdir?

Lihtenştayn bakanlıkları aşağıda listelenmiştir.

• Genel Hükümet İşleri ve Maliye Bakanlığı
• İçişleri, Ekonomi ve Çevre Bakanlığı
• Altyapı ve Adalet Bakanlığı
• Dışişleri, Eğitim ve Spor Bakanlığı
• Sosyal İşler ve Kültür Bakanlığı

Lihtenştayn'ın Politik Kültürü Nasıldır?

Lihtenştayn halkı politik olarak ulusal muhafazakarlık ve ekonomik liberalizm görüşlerine yatkındır. Lihtenştayn’da beşinci kez iktidara gelen koalisyon hükümetini oluşturan partiler ekonomik olarak liberal ve muhafazakar politikalar izlemektedir.

Lihtenştayn eğitim konusunda ulusal bir politika izlemektedir ve özel okulların vermiş olduğu eğitim dahil olmak üzere ulusal eğitim devletin sorumluluğundadır. Lihtenştayn’da zorunlu eğitim sistemi bulunmaktadır ve ülkenin eğitim sistemi üzerinde İsviçre başta olmak üzere komşu ülkelerin büyük etkisi bulunmaktadır.

Lihtenştayn Göç Politikası Nasıldır?

Lihtenştayn göç politikası ile ülkeye yapılan göçü, devleti işgücü ihtiyacı doğrultusunda desteklemektedir. Lihtenştayn’a yabancı ülkelerden birçok kişi birbirinden farklı sektörlerde çalışmak için göç etmektedir. Lihtenştayn’a Avrupa Ekonomik Alanı veya İsviçre’den yapılacak göçler, diğer ülkelerden yapılan göçlere göre daha kolay olmaktadır.

Lihtenştayn nüfusunun üçte birinden fazlasını yabancılar oluşturmaktadır. Yabancı ülke vatandaşlarına oturma ve çalışma izni gibi haklar vererek ülkede ikamet etmelerine izin veren Lihtenştayn göçmenlik konusunda ılımlı iken vatandaşlık konusunda çok sıkıdır.

Lihtenştayn'ın Yakın Dönem Siyasi Tarihi Nasıldır?

Lihtenştayn yakın dönem siyasi tarihinde, 1938 ve 1997 yılları arasında Lihtenştayn’ın alışılmadık bir hükümet sistemine sahip olduğu bilinmektedir. 1993 yılına kadar, Patriotic Union ve Progressive Citizens' Party parlamentoda temsil edilen yalnızca iki siyasi partidir. Parlamentoda çoğunluğa sahip olan parti, koalisyon hükümetinin çoğunluğunu oluşturmuştur. Parlamentoda çoğunluğu elde edememiş olan parti, hem muhalefet hem de küçük koalisyon ortağı olarak görev yapmıştır. Lihtenştayn'a özgü bu koalisyon hükümeti biçimi 1997'de sona ermiştir. 1997'den 2001'e kadar Patriotic Union tek başına iktidar kalmış ve hükümetin tüm üyeleri bu partiden oluşmuştur.

Siyasi iktidar açısından 21.yüzyılda Lihtenştayn tarihi olayları oldukça sıradan ve istikrarlıdır. 2001 ve 2005 yılları arasında, Progressive Citizens' Party tek başına iktidar olmuş olsa da 2005’ten 2021’e kadar kesintisiz bir şekilde dört dönem iktidarda olan, Progressive Citizens' Party ve Patriotic Union tarafından kurulan koalisyon hükümeti, 25 Mart 2021’de tekrar hükümeti kurarak iktidardaki beşinci dönemlerine başlamıştır.

Lihtenştayn Türkiye Siyasi İlişkileri Nasıldır?

Lihtenştayn ve Türkiye arasında bir sosyal güvenlik anlaşması bulunmamaktadır ve bu nedenle Lihtenştayn’da yaşayan Türk vatandaşları sosyal güvenlik açısından yabancılarla ilgili genel hükümlere tabidir. Lihtenştayn’da yaşayan Türkler, ülkedeki en kalabalık 5. yabancı toplumu oluşturmaktadır.

Lihtenştayn ve Türkiye arasındaki ticaret hacmi oldukça küçük olup 2021 yılının ilk on bir ayı itibariyle 5.817.000 Dolar seviyesindedir.

Türkiye’nin Bern Büyükelçiliği, 1992 yılından itibaren Türkiye’nin Lihtenştayn Konsolosluğu görevini de yürütmektedir.