Yunan Yazarlar ve Yunanistan Edebiyatı

Yunan Edebiyatı ve Yazarları

Yunan edebiyatı, milattan önce 800 yıllarına dayanan ve içerisinde birçok değerli eser barındıran Yunanca yazıtlar bütünüdür.

Yunanca dilindeki en eski yazılı eserlerin verildiği Antik Yunan edebiyatı dönemi, milattan sonra beşinci yüzyıla dayanmaktadır ve antik Yunan lehçesi kullanılarak yazılmış eserleri barındırmaktadır. Klasik öncesi dönem Yunan edebiyatı, Klasik Dönem Yunan edebiyatı, Helenistik Dönem Yunan edebiyatı ve Roma Dönemi Yunan edebiyatı, Antik Yunan edebiyatı döneminde gruplandırılmıştır. Antik dönemde yaşamış olan Yunan yazar Homeros’a ait eserler İlyada ve Odyssey, büyük ölçüde mitolojiye odaklanan olan klasik öncesi Yunan edebiyatının önde gelen örneklerindendir. Klasik Yunan edebiyatı döneminde dünyanın drama ve tarih gibi türlerle tanışmasını sağlanmışken, Roma Yunan edebiyatı döneminde, felsefe ve birçok bilim dalında büyük ilerlemeler yaşanmıştır. Bizans İmparatorluğu Döneminde ortaya çıkmış olan Bizans Dönemi Yunan edebiyatı, vakayiname türündeki eserlerin ilk ortaya çıktığı dönemdir. Modern Yunanca lehçesinde eserlerin verildiği Modern Yunan edebiyatı döneminde ise, Rönesans şiiri olan Erotokritos gibi dünyaca tanınan eserler verilmiştir.

Yunan edebiyatı, yalnzıca tarihi boyunca tüm Avrupa kıtasındaki birçok ulusun edebiyatına ilham olmakla kalmamış; şiir, trajedi, komedi ve batı felsefesi gibi birçok türü dünyaya tanıtmıştır. Yunan tarihinin savaşlar ve barışlarla yüklü olan zengin geçmişi, Yunan şair ve yazarların eserlerinde kültürel zenginlik, tutku ve yoğun duygulanım olarak kendini göstermiş ve Yunan edebiyatına tüm dünyada eşi bulunmaz bir nitelik kazandırmıştır.

Yunanistan Edebiyatı Dönemleri Nedir?

Yunanistan edebiyatı yüzyıllar boyunca pek çok edebi dönemi tecrübe etmiştir. Eski Yunan edebiyatı olarak da bilinen Antik Yunan edebiyatı, Yunan edebiyatının en eski eserlerinin verilmiş olduğu, milattan önce 8. yüzyıldan milattan sonra 5. yüzyıla kadar olan dönemi betimleyen edebi dönemdir. Antik Yunan edebiyatı döneminden günümüze ulaşan Yunan edebi eserleri, ağırlıklı olarak İyonya bölgesinde ortaya çıkmakla birlikte Fenike kökenli bir alfabeyle yazılmıştır. Antik Yunan edebiyatı dönemi; milattan önce 800-500 yılları arasında yaşanmış olan klasik öncesi dönem, milattan önce 500-323 yılları arasında yaşanmış olan Klasik Dönem, milattan önce 323-31 yılları arasında yaşanmış olan Helenistik Dönem, ve milattan önce 31 yılı ve milattan sonra 284 yılları arasında yaşanmış olan Roma Dönemi olarak sınıflandırılmaktadır.

Bizans edebiyatı dönemi, Bizans İmparatorluğu Dönemi’nde yaşanmış olan Orta Çağ ve erken dönem modern Yunanca dilinde yayınlanan eserleri betimlemektedir. Bizans edebiyatı döneminde Yunan ve Hristiyan kültürü harmanlanmıştır. Yakın Doğu’nun entelektüel ve etnografik atmosferi Bizans Dönemi edebiyat türünün ortamını biçimlendiren öğelerdendir. Yunan, Hristiyan, Roma ve Doğu kültürlerinin sentezine Bizans edebiyatı döneminde verilmiş olan eserlerde rastlanmaktadır. Bizans edebiyatı döneminin erken dönem eserlerinin bir kısmı Latince yazılmakla birlikte bazı eserler Fransızca olarak yayınlanmıştır.

Modern Yunan edebiyatı dönemi, 1453 yılından günümüze kadar süregelmekte olan Yunan edebiyatını betimleyen edebi dönemdir. Modern Yunan edebiyatı döneminde verilmiş olan eserler, Yunanca dilinin ortak lehçesi olan Modern Yunanca’da yazılmıştır. Yunan dilinin çağdaş yerel formu modern Yunan edebiyatı döneminde yazın alanında sıklıkla kullanılır hale gelmiştir. Yunan ve Roma çalışmaları sonucu Rönesans hümanizmi ve biliminin büyümesi modern Yunan edebiyatı döneminde gerçekleşmiştir. Avrupa Aydınlanması kavramlarını Yunan kültürüne aktaran bir hareket olan Diafotismos hareketi, modern Yunan edebiyatı üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Günümüzde Modern Yunan Edebiyatı uluslararası edebiyat topluluğunun bir parçası olmakla birlikte, George Seferis ve Odysseas Elytis gibi Yunan yazarlar Nobel Edebiyat Ödülü’nü almaya hak kazanmıştır.

Yunan Yazarların En Ünlü Kitapları Nelerdir?

Yunan edebiyatı, yüzyıllar boyunca edebiyat tarihine değerli sanatçılar ve eserler kazandırmıştır. Yunan sanatçılar tarafından yazılmış birçok eser, dünya edebiyatında alanında örnek teşkil etmiş ve birçok ulusun yazınını şekillendirmiştir.

Yunan edebiyatındaki önemli yazarlar arasında; Herodotos, Homeros, Platon, Aristoteles, Sappho, Nikos Kazancakis, Yorgo Seferis, Konstantinos Safaris, Rhea Galanaki ve Kostas Varnalis sıralanabilmektedir. İlyada, Odysseia, Devlet, Ruh Üzerine, Zorba, Bir Şairin Günlüğü, Çılgın Nar Ağacı, ve Yakan Işık Rus edebiyatındaki önemli eserler arasındadır. Odysseia ve İlyada eserleri Antik Yunan kitapları türünde en eski örnekler olarak bilinmekle birlikte, aynı zamanda diğer Yunan mitolojisi ile ilgili kitaplar üzerinde şekillendirici etkiye sahiptir.

Tarih – Herodotos

Tarih, 430 yıllarında klasik Yunanca dilinin İyon lehçesinde Heredot tarafından yazılmış olmakla birlikte, Yunanistan, Batı Asya ve Kuzey Afrika’da var olan çok sayıda ulus ve kültürün geleneklerini, siyasi durumunu, coğrafyasını ve çatışmalarını işlemektedir. Tarih, Batı edebiyatının tarih türünde yazılmış ilk eseri olarak kabul edilmekte, birçok konuda tarihin en önemli kaynaklarından biri olmaya devam etmektedir. Heredot Tarih eseri ile birlikte, tarihin araştırılması ve kayıt edilmesini Batı’ya getirmiştir.

İlyada – Homeros

İlyada, Homeros tarafından yazılmış olan, Batı edebiyatının en eski epik şiirleri arasında kabul edilen ve Troya Savaşı’nı konu alan eserdir. 24 adet kitaba bölünmüş ve 15.693 satırdan oluşan İlyada, İyonik Yunanca lehçesinde ve Yunanca dilinin diğer lehçelerinin edebi bir karışımı olan Homeros Yunancası lehçesinde yazılmıştır.

İlyada, Homeros tarafından yazılmış bir diğer epik şiir olan Odisseus ile birlikte Batı edebiyatının kahramanlık temalı en eski şiirleri arasında sayılmaktadır. Antik Yunan edebiyatının temel eserlerinden kabul edilen İlyada, Yunan mitolojisini güçlü bir anlatım ve önemli çıkarımlarla pekiştirerek günümüzde de önemini koruyan Yunan destanları arasında yer almaktadır.

Devlet – Platon

Devlet, Platon tarafından milattan önce 375 yıllarında yazılmış olan, ideal toplum düzenini betimleyen bir eserdir. Platon’un en tanınmış eseri olmakla birlikte Devlet, edebiyat tarihindeki en betimleyici akademik ve tarihsel felsefe ve siyaset teorisi eserlerinden biri olarak kabul görmektedir.

Ruh Üzerine – Aristoteles

Ruh Üzerine, Aristoteles tarafından milattan önce 350 yıllarında yazılmış olan, birbirinden farklı varlıkların farklı tuh türlerine sahip olduğu konusu üzerinde duran eserdir. Ruh Üzerine, Aristoteles’in ruh, yaşam ve varlık kavramlarına getirdiği çarpıcı yorumlar sebebi ile yüzyıllardır etkisini korumaya devam etmektedir.

Şiirler – Sappho

Şiirler, milattan önce 630 yıllarında yaşamış olan Sappho adlı Yunan şaire atfedilen şiirlerin toplanmış olduğu eserdir. Sappho, küçük yaşta kaybettiği annesi ve babasının yokluğunun yarattığı boşluk ve hüzün duygusu ile şiir yazmaya yönelmiştir. Sappho’nun coşkulu anlatımı ile bezenmiş lirik temalı aşk şiirleri etkisini günümüzde de devam ettirmektedir.

Çağdaş Yunan Edebiyatı Antolojisi – Ari Çokona

Ari Çokona tarafından yazılmış olan Çağdaş Yunan Edebiyatı Antolojisi, Yunanistan halkının deneyimlerini, zevklerini, acılarını ve bu duyguları nasıl ifade ettiklerini büyük Yunan yazarların kaleminden göstermektedir.

Zorba – Nikos Kazancakis

Zorba, Giritli yazar Nikos Kazancakis tarafından yazılmış ve 1946 yılında yayınlanmış olan, sahip olduğu yaşamdan fırtınalı ve esrarengiz Alexis Zorba’nın desteğiyle kurtulmak için çabalayan genç bir Yunan aliminin hikayesini işleyen romandır. Zorba, 1964’te yayınlanan ve üç kez Akademi Ödülü kazanmaya hak kazanmış Zorba ismi ile film haline uyarlanmıştır. Aynı zamanda roman, 1968’de Zorba adlı bir müzikal ve 1993’te Zorba the Greek adlı iki parçalı bir radyo draması haline getirilmiştir. Zorba, 1972 tarihli Alman televizyon filmi ve 1987 ve 1988 yıllarında Verona Arena’da gerçekleştirilen bir Mikis Theodorakis balesi olan Zorba il Greco da dahil olmak üzere birçok kez diğer dillere uyarlanmıştır.

Bir Şairin Günlüğü – Yorgo Seferis

Yorgo Seferis tarafından yazılmış olan Bir Şairin Günlüğü, yazarın zihnini ve içsel dünyasını anlatmaktadır. Kitapta işlenen temalar arasında; ressamlar, şairler ve arkadaşlarla yapılan sohbetler, birçok büyük sanatçının eserlerine yapılan göndermeler, Seferis’in sağlık durumuna ve günlük yaşamının sıradan detaylarına değinen sade yazılar, tiyatro gösterileri hakkında eleştirel yorumlar ve gezi yazıları bulunmaktadır.

Suskun Derin Sular, Tasula’nın Kaçırılması – Rhea Galanaki

Suskun Derin Sular, Tasula’nın Kaçırılması; Rhea Galanaki tarafından 1950 yılında Girit’te gerçekleşen bir olaydan esinlenerek yazılmış olan kronolojik bir romandır. Suskun Derin Sular, Tasula’nın Kaçırılması, yayınlandığı günden itibaren başta Yunanistan olmak üzere tüm dünyada büyük ses getirerek kendisini Yunan edebiyatının en bilinen yapıtları arasında andırmayı başarmıştır.

Bütün Şiirleri – Konstantinos Kavafis

Konstantinos Kavafis’in şiirlerinin bir derlemesi olan Bütün Şiirleri adlı eser, Ari Çokona tarafından Yunanca dilinden Türkçe‘ye çevrilmiştir. Bütün Şiirleri, Kavafis’e ait tüm şiirlerin yanı sıra; yazara ait ayrıntılı bir biyografi, yazarın edebi serüveni, ve yazarın tarihe, mitolojiye ve edebiyata olan göndermelerine dair kapsamlı notlar içermektedir.

Ksenophon - Yunan Tarihi

Yunan Tarihi, Ksenophon tarafından yazılmış olan ve Yunan tarihini konu alan eserdir. Ksenophon’un eserleri, özellikle Atina’nın altın çağı ile Makedonya’nın ortaya çıkışı arasındaki dönem olmak üzere Yunanistan’ın tarihinin birçok dönemini betimleyen birincil öneme sahip tarihsel kaynaklardır.

Yunanistan Edebiyatının En Önemli Yazarları Kimlerdir?

Yunanistan edebiyatının yazar ve şairleri, Antik Yunan Döneminden itibaren Batı edebiyatının kurulmasında ve gelişmesinde önemli bir etkiye sahip olmuş ve Aydınlanma Çağı olarak da bilinen Rönesans’ın doğuşuna sebep olmuştur. Antik Çağ’da yaşamış olan Yunan yazar Homeros, epik anlatı tarzı ile Batı edebiyatında kahramanlık temalı hikayelerin temelini atarken, Ezop ismi ile de anılan Aisopos, fabl türünün öncüsü olmuştur. Trajedi yazınının büyük yazarlarından olan Sophokles’in yanı sıra Euripides, lirik tiyatro eserleri ile yüzyıllardır diğer yazarlara ilham olmaktadır. Batı felsefesinin ilk önemli filozofu olan Platon, Devlet adlı eseri ile ideal devlet düzenine değinmekteyken, Artistoteles, Batı dünyasındaki ilk biyolojik yazıtlar arasında sayılan eserlerini ortaya koymuştur. Yunan kültürünü, yaşamını, hüzünlerini, keyiflerini, coşkusunu ve tutkusunu eserlerinde yansıtan Yunan yazarlar, Yunanlılar tarafından büyük değer ve ilgi görmektedir.

Homeros Kimdir?

Homeros, Yunan halk ozanı ve şairidir. Milattan önce 750 yılında, İyonya bölgesinde doğmuş olan Homeros, tarihin en etkili yazarlarından biri olarak anılmaktadır.

Homeros, Antik Yunan edebiyatının temel başyapıtları olarak kabul edilen iki destansı şiir olarak kabul edilen İlyada ve Odysseia’nın yazarıdır. Homeros’un yazıtları, yüzyıllardır en çok ilgi gören Yunan mitolojisi destanları temalı eserler arasındadır.

Ezop Kimdir?

Ezop, milattan önce 6. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen Yunan hikaye anlatıcısıdır. Öykülerinde hayvan kahramanları bulundurması ve onlara insana özgü özellikler atfetmesi ile bilinen Ezop, dünya edebiyatına “fabl” türünü kazandırmıştır. Altın Yumurtlayan Kaz, Hain Kurt, Tarla Faresi ile Şehir Faresi; Ezop’a ait hikayeler arasında bulunmaktadır.

Aiskhylos Kimdir?

Aiskhylos, “Trajedilerin Babası” babası olarak da anılan, Yunan oyun yazarıdır. Persler, Thebai’ye Karşı Yediler, Hypermestra’nın Yargısı, Oresteia ve Zincire Vurulmuş Prometheus eserleri Aiskhylos’a atfedilen ve günümüze ulaşan trajedilerdir.

Sophokles Kimdir?

Sophokles, eserleri günümüze ulaşmayı başarmış Yunan oyun yazarıdır. Sophokles’in oyunlarından bütünüyle ayakta kalmayı başarmış yedi adet oyun; Ajaks, Antigone, Trakhisli Kadınlar, Kral Rex, Elektra, Filoktetes ve Oedipus Kolonus’ta olarak sıralanmaktadır. Sofokles, elli yılı aşkın bir süre boyunca, Lenaea ve Dionysia’nın kutsal bayramları sırasında düzenlenen Atina şehir devleti tiyatro yarışmalarının en ünlü yazarı olmuştur.

Euripides Kimdir?

Euripides, Atinalı Yunan trajedi oyunu yazarıdır. Aeschylus ve Sophocles ile birlikte oyunları bütünüyle hayatta kalan üç antik Yunan trajedi yazarlarından biridir. Euripides’in oyunlarından on sekiz ya da on dokuzu hayatta kalmayı başarmıştır. Diğer oyunlarının çoğu birkaç parça şeklinde günümüze ulaşmıştır. Homer, Demosthenes ve Menander ile birlikte Helenistik Çağ boyunca antik edebiyat eğitiminin temel taşı olmuştur.

Aristophanes Kimdir?

Aristophanes, Atinalı komedi oyun yazarı ve Attika komedi şairidir. Kırk oyununun 11’i bütünüyle korunarak günümüze ulaşmıştır. Aristophanes’in oyunları, Aristophanes ve çağdaşlarının oyunlarından parçalarla birlikte, eski komedi olarak bilinen bir komedi tiyatrosu türünün en önemli örneklerini sunmaktadır. Bulutlar, Yaban Arısı, Kuşlar, Lysistrata, Thesmophoria Festivali’ndeki Kadınlar ve Kurbağalar günümüze ulaşan eserleri arasında bulunmaktadır.

Platon (Eflatun) Kimdir?

Platon, Antik Yunanistan’da Klasik Dönemde, Batı dünyasında ilk yüksek öğrenim kurumu olan Platonist düşünce okulunu ve Akademi’yi kuran Atinalı bir filozoftur.

Öğretmeni Sokrates ve en ünlü öğrencisi Aristoteles ile birlikte, insanlık tarihindeki en önemli ve etkili kişilerden biri olarak kabul edilmektedir. Platon, Antik Yunan ve Batı felsefesi tarihinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Devlet, Büyük Hippias Theages, Euthydemos ve Parmenides, ve Euthyphron ortaya koyduğu eserler arasında bulunmaktadır.

Aristoteles Kimdir?

Aristoteles, Kuzey Yunanistan’ın Stagira kentinde doğmuş olan Antik Yunanistan’daki Klasik Dönem’de yaşamış bir Yunan filozofu ve alimidir. Aristoteles, Lyceum, Peripatetik felsefe okulu ve Aristoteles mirasının kurucusudur. Fizik, biyoloji, zooloji, metafizik, mantık, etik, estetik, şiir, drama, müzik, retorik, psikoloji, dilbilim, ekonomi, siyaset, meteoroloji, jeoloji ve yönetim gibi konular hakkında eserler vermiştir. Aristoteles, kendisinden önce var olan farklı felsefelerin karmaşık bir sentezini sunarak Batı kültürüne, entelektüel dili ve meseleleri, bilimsel araştırma tekniklerini kazandırmıştır. Retorik, Poetika, Yorum Üzerine, Birinci Çözümlemeler, İkinci Çözümlemeler, Yerlemler, Kosmos Üzerine ortaya koyduğu eserler arasında bulunmaktadır.

Dünya Edebiyatından Yunan Kültürü ile İlgili Eserler Nelerdir?

Dünya edebiyatından Yunan kültürü ile ilgili eserler aşağıda listelenmiştir.

  • Mavi Gözlü Yunan Çocuğu - Victor Hugo
  • Yunan Antologyası - Oktay Rıfat
  • Yunan Mitleri - Robert Graves
  • Bin Gemi - Natalie Haynes
  • Ben, Kirke - Madeline Miller

Birbirleri ile iç içe geçmiş olan edebiyat ve tiyatro türlerinin Antik Yunan’da sahip olduğu son derece önemli yer dünyaya edebiyat ve tiyatro alanında birçok tür ve tema kazandırmış, Yunan kültüründeki sanat tanımı tüm dünyadaki sanat anlayışına yeni bir biçim vermiştir. Yunan edebiyat ve tiyatro kültüründen esinlenmiş birçok dünya edebiyatı eserleri, içerisinde Yunan kültürü ve tarihine ait birçok öge barındırmaktadır.

Victor Hugo - Mavi Gözlü Yunan Çocuğu Şiiri

Mavi Gözlü Yunan Çocuğu, Victor Hugo’nun Osmanlılara karşı, Yunan isyanının Osmanlılar tarafından bastırılmasını kınamayı ve protesto etmeyi amaçlayan şiiridir. Mavi Gözlü Yunan Çocuğu adlı şiir, Türk yazar Emin Bülent Serdaroğlu’nun söz konusu şiire karşı yazdığı Kin adlı şiir ile birlikte yazıldığı dönemde çok geniş yankılar uyandırmıştır.

Yunan Antologyası - Oktay Rifat

Yunan Antologyası, Oktay Rıfat tarafından yazılmış olan, Yunan edebiyatına ait seçkin şiirlerin derlenmiş olduğu eserdir. Eserde bulunan şiirlerde değinilmiş olan aşk, sevgi ve ölüm gibi kavramların işlenme biçimi okurlar tarafından beğeni bulmuştur.

Yunanistan Kültürü Yunanistan Edebiyatını Nasıl Etkilemiştir?

Yunan halkı, kültürleri üzerinde açık bir iz bırakan, uzun süren çatışma ve savaş yılları yaşamış, yaşadıkları zorlu deneyimleri edebiyat ve sanatla anlatmışlardır. Tutkulu ve coşkun duygular deneyimleyen bir halk olan Yunan halkı, duygularının yoğunluğunu eserlerine yansıtmıştır. Yazar ve tarihçi olan Edith Hamilton’a göre yaşam ruhu, Yunan halkına tarihi boyunca hakimdir. Söz konusu yaşam ruhu Yunan edebiyatına kendine özgü bir renk kazandırmış ve yüzyıllardır birçok ulusun edebiyatında ilham kaynağı olmasına sebep olmuştur.

Yunanistan’da Görülmesi Gereken Edebiyat Müzeleri Nelerdir?

Yunanistan’daki önemli kütüphane ve edebiyat müzeleri aşağıda listelenmiştir.

  • Atina Ulusal Kütüphanesi
  • Stoa Tou Vivlio (Kitap Kemeri)
  • Nikos Hadjikyriakos-Ghika Galerisi
  • Atina’nın İlk Edebiyat Salonu
  • Metroon Kütüphanesi
  • Epikera Kitabevi
  • Eugenides Vakfı Kütüphanesi
  • Ioannis Sikoutris Kütüphanesi

Edebiyat ve sanatın önemli bir yere sahip olduğu Yunanistan’da, Yunan ve dünya edebiyat kültürünün büyük öneme sahip olan eserleri kitabevleri, kitap kafeleri ve kütüphanelerde sergilenmektedir. Yunanistan’daki kütüphaneleri, kitabevleri ve kitap kafeleri seyahat edebilmek için Yunanistan schengen vizesi sahibi olmak gerekmektedir.

En Çok Okunan Yunan Gazeteleri Hangileridir?

En çok okunan Yunan gazeteleri aşağıda listelenmiştir.

  • Ta Nea
  • To Vima
  • Kathimerini
  • Naftemporiki
  • Ethnos
  • Eleftherotypia
  • Dimokratiki
  • Espresso
  • Reporter
  • Rizospastis

Yunanistan, çok sayıda gazeteye sahip bir ülkedir. Yunanistan’da düzenli şekilde yayınlanan 79 adet gazete bulunmaktadır. Özellikle 1980 yıllarında yayıncılık sektörünün özelleştirilmesi, televizyon kanalları, radyo istasyonları, ve gazetelerin sayısında önemli bir artışa ve Yunan medyası ögelerinin sanal dünyaya geçişine sebep olmuştur.

Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: