Karadağ Edebiyatı ve Yazarları

Karadağ Yazarların En Ünlü Kitapları Nelerdir?

Petar II Petrović-Njegoš tarafından yazılmış olan The Mountain Wreath (Dağ Çelengi) isimli eser Karadağ edebiyatındaki en önemli eserlerin başında gelmektedir. Miodrag Bulatović tarafından yazılmış The Red Rooster Flies Heavenwards (Kırmızı Horoz Cennete Uçar), Borislav Pekić tarafından yazılmış How to Quiet a Vampire (Bir Vampir Nasıl Susturulur), Mihailo Lalić tarafından yazılmış Lelejska Gora (The Mountain of Cries), Ćamil Sijarić tarafından yazılmış Bihorci ve Čedo Vuković tarafından yazılmış Mrtvo Duboko kitapları diğer önemli eserler olarak öne çıkmaktadır.

The Mountain Wreath - Petar II Petrović-Njegoš

The Mountain Wreath (Dağ Çelengi), Karadağlı yazar Petar II Petrović-Njegoš tarafından kaleme alınmış ve 1847 yılında yayımlanmış bir manzum eserdir. The Mountain Wreath, 18. yüzyılda Karadağ’da geçmekte ve Metropolit Hristiyan din adamı Danilo’nun bölgede birbirleriyle savaş halinde olan gruplar arasındaki ilişkileri yoluna koyma çabalarını ele almaktadır. Yazarlığının yanında devlet şefliği ve piskoposluk görevleri de yapan yazar Njegos, hikayenin ana karakteri olan Danilo’nun soyundan gelmektedir.

Njegos’un eseri, Müslümanlığa geçiş yapmış olan Karadağlıların 1700’lü yılların başlarında bir Noel gününde Metropolit Danilo’nun yönetiminde toplu olarak infaz edilmesi olayını merkeze almaktadır. Bu olayın gerçekten yaşanıp yaşanmadığı, yaşandıysa bile ne ölçekte yaşandığı konusunda tartışmalar bulunmaktadır.

Eserin en önemli odak noktası Karadağlıların Osmanlı hakimiyetine karşı verdikleri özgürlük mücadelesidir. Bu noktada The Mountain Wreath hem övgü hem de eleştirilerin odak noktası olmakta ve zıt fikirleri desteklemek için farklı gruplar tarafından kullanılmaktadır. Özellikle Sırp milliyetçi grupları, saldırılarını tarihsel bir düzlemde meşrulaştırma konusunda sık sık kitaptan yararlanmaktadır.

Realm of the Black Mountain - Elizabeth Roberts

Realm of the Black Mountain: A History of Montenegro (Kara Dağ Memleketi: Karadağ’ın Tarihi), Balkan tarihi alanında öğretim görevlisi ve eski bir diplomat olan Elizabeth Roberts tarafından yazılmış ve 2007 yılında ilk baskısını yapmış bir eserdir. Karadağ’ın en eski köklerine kadar giden ve Karadağ’ın tarihsel süreçteki gelişim ve değişimini, 21. yüzyılın başlarında resmen bağımsızlığını kazanan yeni bir devletin ortaya çıkış sürecini ele alan kitap Karadağ tarihini anlatan en önemli eserlerin başında gelmektedir.

Lonely Planet Montenegro - Peter Dragicevich

Lonely Planet Montenegro (Yalnız Gezegen Karadağ), Peter Dragicevich’in yazdığı ve Karadağ’ı tanıtan bir seyahat rehberidir. Görülmesi gereken yerler üzerine tavsiyeleri içermekte ve ilk kez Karadağ’a gidecek kişiler için rehberlik sunmaktadır. Ayrıca çeşitli haritalar ve resimler aracılığıyla uygun yolculuk planlarını göstermekte ve Karadağ’ın çeşitli bölgelerinde kalacak yer ve alışveriş için en uygun yerlerle ilgili tavsiyeler vermektedir.

Yazar Peter Dragicevich, kaleme aldığı Lonely Planet serisinin diğer kitaplarında da gezdiği pek çok ülke ve şehirle ilgili gözlem ve tavsiyelerini okuyuculara aktarmaktadır.

A Hero On A Donkey - Miodrag Bulatović

A Hero on a Donkey (Eşek Üstünde Bir Kahraman), Miodrag Bulatović tarafından yazılmış bir romandır. 1967 yılında yayımlanan roman, İkinci Dünya Savaşı sırasında Karadağ’ı işgal eden İtalyan ordusuna ait merkez üssünde yaşananları konu edinmektedir. Yazarın pek çok diğer eserinde olduğu gibi bu eserde de kara mizah öne çıkmaktadır. Eserde işgalci kuvvet olarak öne çıkan İtalyan askerler genellikle beceriksiz ve korkak olarak tarif edilmektedir. Yazar, İtalyan askerleriyle dalga geçmesinin yanında ayrıca yeri geldiğinde Karadağlı halkın tutum ve davranışlarına yönelik eleştiriler de yapmaktadır.

Karadağistan Edebiyatının En Önemli Yazarları Kimlerdir?

Karadağ edebiyatı, köklerinin dayandığı 10. yüzyıl ve sonrasındaki dönemin şartları nedeniyle sözlü edebiyatta yazılı edebiyattan daha çok gelişmiştir. Karadağlılar, bulunduğu coğrafyada Sırplar ve Boşnaklar ile iç içe yaşamaları sayesinde büyük bir kültürel çeşitlilik içerisinde bulunmaktadır. Bu kültürel etkileşim, Karadağ edebiyatının en önemli eserlerinin bir kısmının Karadağ dilinden farklı dillerde kaleme alınmasına da neden olmuştur. Bu yüzden Karadağlı en önemli yazarların bazıları Sırpça, Boşnakça gibi dillerde eserler kaleme almışlardır.

Borislav Pekić, Mihailo Lalić, II. Petar Petrović Njegoš, Miodrag Bulatović, Mirko Kovač, Andrej Nikolaidis, Ognjen Spahić ve Balša Brković Karadağ edebiyatının en önemli yazarları arasında yer almaktadır. Bu yazarların Karadağ’da ilgiyle okunmalarının yanı sıra pek çok farklı dile çevrilmiş çeşitli eserleri de bulunmaktadır.

Dünya Edebiyatından Karadağ ile İlgili Eserler Nelerdir?

Dünya edebiyatında Karadağ ile ilgili yazılmış eserler aşağıda listelenmiştir.

• Realm of the Black Mountain: A History of Montenegro (Kara Dağ Memleketi: Karadağ’ın Tarihi)
• Culture and Customs of Serbia and Montenegro (Sırbistan ve Karadağ’ın Kültür ve Gelenekleri)
• The Austro-Hungarian Fortresses of Montenegro: A Hiker’s Guide (Karadağ’ın Avusturya-Macaristan Kaleleri: Bir Gezginin Rehberi)
• Lonely Planet Montenegro (Yalnız Gezegen Karadağ)
• Walking The Mountains Of Montenegro (Karadağ’ın Dağlarını Yürümek)
• The Full Monte: A Fulbright Scholar’s Humorous and Heart-Warming Experience in Montenegro (Full Monte: Bir Fulbright Öğrencisinin Karadağ’daki Komik ve İç Açıcı Deneyimi)
• Berlitz: Montenegro Pocket Guide (Berlitz: Karadağ Cep Rehberi)

Karadağ’ın yakın zamanda tam bağımsızlığını ilan etmesi, daha önce Karadağ ismini duymamış olan pek çok insanın Karadağ hakkında bilgi almak istemesini ve bu sayede Karadağ tarihini anlatan eserlerin dünya edebiyatında nispeten daha popüler hale gelmesini sağlamıştır.

Karadağ ile ilgili gezi yazıları, Karadağ coğrafyasını anlatan eserler ve Karadağ seyahat rehberleri de Karadağ kültürü ve coğrafyasını öğrenmek isteyen insanlar sayesinde Karadağ ile ilgili en popüler edebiyat eserleri arasında yerini almıştır.

An Illustrated History of Slavic Misery

An Illustrated History of Slavic Misery (Slav Izdırabının Resimli Tarihi), Gallerli yazar John Bills tarafından 2017’de kaleme alınan resimli bir kitaptır. Yazarın Sırbistan’da bulunduğu bir zaman diliminde Slavların tarihini okumaya başlaması ve okuduklarından etkilenmesi ile bu kitabın ana fikri ortaya çıkmıştır. Kitapta hem küresel anlamda tanınan hem de sadece yaşadığı coğrafyada ismi bilinen Slav ırkından pek çok insanın hayat öyküsü resimlendirilmiş bir biçimde aktarılmaktadır. Hem yazılı baskı hem de e-kitap olarak dağıtılan eser, anlattığı ilginç hayat hikayeleri ve olaylar sayesinde uluslararası okuyucuların beğenisini kazanmıştır.

The Bridge on the Drina

The Bridge on the Drina (Drina Köprüsü), İvo Andriç tarafından yazılan ve 1945 yılında basımı gerçekleşen tarihi bir romandır. Romanın ismi, Sokullu Mehmet Paşa’nın günümüzde Bosna Hersek sınırları içinde yer alan ve özerk Sırp Cumhuriyeti’ne bağlı olan Vişegrad şehrinde yaptırdığı Drina Köprüsü’nden gelmektedir. Yazar, bu coğrafyanın yüzlerce yıllık tarihini köprüyü merkeze alarak anlatmaktadır. Köprünün henüz var olmadığı tarihler, köprünün inşaat yılları, köprü yapıldıktan sonrası ve yüzlerce yıl sonra Osmanlı’nın Balkanlardan çekilmesi, bölgenin Avusturya tarafından işgal edilmesi ve en sonunda 1. Dünya Savaşı yıllarında köprünün önemli bir kısmının yıkılması gibi Drina Köprüsü çevresinde ikamet eden insanlar için büyük önem arz eden olaylar nispeten bir gerçeklik çerçevesinde okuyucuya aktarılır. Öykü, köprünün bulunduğu coğrafyadaki insanların, özellikle Sırpların ve Boşnak Müslümanların yaşamlarını ve bu toprakların yaşadığı siyasi olayların insanlar üzerindeki etkisini ele almaktadır. Bu kitap, Yugoslav yazar Ivo Andriç’in en bilinen eseridir ve Türkiye dahil pek çok ülkede büyük satış başarıları göstermiştir. Drina Köprüsü, Hasan Ali Ediz ve Nuriye Müstakimoğlu tarafından Türkçeye çevrilmiştir.

Karadağ Kültürü Karadağ Edebiyatını Nasıl Etkilemiştir?

Uzun yıllar boyunca özgürlük mücadelesi veren Karadağ, yazılı edebiyatın yanı sıra sözlü edebiyat ve müzik alanlarında da bu mücadelenin izlerini taşımaktadır. Cesur kahramanların ve savaş öykülerinin gusle adı verilen bir müzik aleti eşliğinde anlatıldığı destansı eserler Karadağ edebiyatının uzun yıllar boyunca en önemli eserleri olarak öne çıkmıştır. Bu kahramanlık şiirleri, Karadağ kültürü üzerinde büyük bir motivasyon etkisi yaratmış ve karamsarlığa düşülen durumlarda dahi bir umut ışığı aramalarına destek olmuştur. Karadağ tarihinde şiirler yazan ve gusle eşliğinde bu şiirleri okuyan şairler halk tarafından bir savaşçı gibi saygı görmüşlerdir.

Karadağ’ın edebiyatını etkileyen önemli etkenlerden birisi de Sırplarla olan kültürel yakınlıklarıdır. Tarih boyunca iki milletin aynı coğrafyada bulunması bu milletlerin iç içe geçmelerini sağlamıştır. Tarihi Karadağ edebiyatının büyük eserlerinin önemli bir kısmı Sırpça kaleme alınmıştır. Günümüzde Karadağ’da aktif olarak Sırpça yayınlar yapan günlük gazeteler, haftalık ve aylık dergiler bulunmaktadır.

Karadağistan’da Görülmesi Gereken Müzeler Nelerdir?

Karadağ’da bulunan müzeler hem ülkenin tarihini hem de bu coğrafyanın kültürün anlatması bakımından büyük önem taşımaktadır. Karadağ’da denizcilik, etnografya, güzel sanatlar gibi çeşitli alanlarda müzeler bulmak mümkündür. Bunun yanı sıra Karadağ’da yer alan kütüphaneler de ziyaretçilerine ülkenin tarihi ve modern edebiyatını tanıtmak konusunda yardımcı olmaktadır.

Karadağ’da görülmesi gereken müzeler ve kütüphaneler aşağıda listelenmiştir.

• Karadağ Ulusal Müzesi (National Museum of Montenegro)
• Ülgün Yerel Tarihi Müzesi (Museum of Local History in Ulcinj)
• Karadağ Ulusal Kütüphanesi (National Library of Montenegro)
• Kral Nikola Müzesi (Museum of King Nikola)
• Karadağ Denizcilik Müzesi (Maritime Museum of Montenegro)
• Njegoš Müzesi (Njegoš Museum)
• Radosav Ljumovic Halk Kütüphanesi (Public Library Radosav Ljumovic)
• Karadağ Güzel Sanatlar Müzesi (Museum of Fine Arts of Montenegro)
• Pljevlja Miras Müzesi (The Heritage Museum Pljevlja)
• Kotor Kedi Müzesi (Kotor Cats Museum)
• Karadağ Etnografya Müzesi (Ethnographic Museum of Montenegro)

En Çok Okunan Karadağ Gazeteleri Hangileridir?

Karadağ’daki gazeteler siyaset, spor, günlük yaşam, magazin, kültür gibi konular başta olmak üzere çok çeşitli alanlarda haber kaynağı olarak öne çıkmaktadır. Gazetelerin pek çoğu sadece yazılı olarak değil dijital olarak da hizmet vermektedir. Karadağ gazetelerinin internet sitelerinde pek çok farklı alanda haberler bulunabilmektedir. Bunun yanı sıra Karadağ’da düzenli yayımlanan çeşitli dergiler de bulunmaktadır.

En çok okunan Karadağ gazeteleri aşağıda listelenmiştir.

• Vijesti: Karadağca, günlük gazete
• Pobjeda: Karadağca, günlük gazete
• Dan: Sırpça, günlük gazete
• Dnevne Novine: Karadağca, günlük gazete
• Pcnen: Karadağca, online haber sitesi
• Revija D: Sırpça, haber dergisi
• Objektiv: Karadağca, sinema dergisi
• Monitor: Karadağca, haber dergisi
• Arena: Karadağca, spor dergisi
• Magazin BIT: Karadağca, teknoloji dergisi
• Matica: Karadağca, kültürel dergi