İzlanda'da Politika ve Siyaset

İzlanda'da Politika ve Siyaset Yapısı Nasıldır?

İzlanda Cumhuriyeti’nin siyasi yapısı parlamenter demokrasi çerçevesinde oluşturulmuştur. İzlanda’nın uluslararası ilişkilerinde ülke lideri olarak görev yapan bir cumhurbaşkanı bulunmasına karşın, bu unvanın yetkileri daha kapsayıcı ve onaylayıcı olmakta, yönetimsel yetkilerin çoğu başbakanlığa verilmektedir. Güçler ayrılığı ilkesini benimseyen İzlanda’da, yasama yetkisi, seçilmiş milletvekillerinden oluşan bir parlamentoya; yürütme yetkisi, bu milletvekilleri içerisinden seçilen bir başbakan ve onun kabinesine; yargı yetkisi ise yerel mahkemeler ve Yargıtay’a verilmiştir.

İzlanda parlamentosu, birçok farklı ideolojik akımın bir arada temsil edildiği bir kurum olarak öne çıkmaktadır. İzlanda halkının önemli bir bölümü merkez sağ görüşleri desteklerken, bir kısmı da merkez sol görüşleri desteklemekte, bu esnada korsan politikalarını savunan bir parti de toplumda azımsanmayacak düzeyde karşılık bulabilmektedir.

Dünyanın en eski parlamentosuna (Alþingi) sahip olan İzlanda, halkın siyasi görüşü birkaç ana parti arasında dağıldığı için, tarihi boyunca genellikle koalisyon hükümetleri ile yönetilmiştir. 2021 Eylül seçimlerinin ardından İzlanda’da yönetimi devralan hükümet, 3 partili bir koalisyondan oluşmaktadır. Seçimlerde en çok oy alan merkez sağ görüşlü Bağımsızlık Partisi, ikinci en çok oy alan merkez sol görüşlü Sol Yeşil Hareket ve Progresif Parti birleşerek İzlanda hükümetini oluşturmuş, başbakan olarak ise Sol Yeşil Hareket’in lideri Katrín Jakobsdóttir göreve gelmiştir. Sosyal Demokratik Birlik, Merkez Parti, Korsan Partisi, Halkın Partisi ve Reform Partisi, İzlanda parlamentosundaki muhalefet kanadını oluşturmaktadır.

İzlanda’nın Yönetim Şekli Nedir?

İzlanda’nın yönetim şekli, halkın kendi yöneticilerini seçtiği bir sistem olan temsili demokrasidir. Althing adı verilen İzlanda parlamentosu, 930 yılında kurulması ve günümüzde etkinliğini sürdürmesine devam etmesi nedeniyle dünyanın en eski parlamentosu olarak kabul edilmektedir. Parlamento bin yıldan uzun süredir aktifliğini korusa da İzlanda’nın resmen bağımsızlığını ilan etmesi ve bir cumhuriyet haline gelmesi, 17 Temmuz 1944 tarihinde gerçekleşmiştir.

İzlanda Cumhurbaşkanı Kimdir?

İzlanda’nın, 2016 yılından bu yana görevde olan cumhurbaşkanı Guðni Thorlacius Jóhannesson’dır.

İzlanda Başbakanı Kimdir?

İzlanda’da başbakanlık görevini 2017’den itibaren Katrín Jakobsdóttir yürütmektedir.

İzlanda’da Başbakan Nasıl Seçilir?

İzlanda, parlamenter demokratik bir cumhuriyet olması nedeniyle, ülkede yeni bir başbakan seçilebilmesi için öncelikle parlamentonun oluşması gerekmektedir. İzlanda’da her 4 yılda bir tekrarlanan seçimler sonucunda, parlamentodaki vekil dağılımına göre partiler bir araya gelerek çoğunluğu sağlayacak bir hükümet kurmaya çalışmaktadır. Başbakanlık ve bakanlık görevleri koalisyon istişareleri esnasında kararlaştırılmakta ve isimler İzlanda cumhurbaşkanının onayına sunulmaktadır.

Kabineyi oluşturma yetkisi anayasal olarak cumhurbaşkanına ait olmasına karşın, İzlanda Cumhuriyeti’nin tarihi boyunca partiler arası anlaşma olmaksızın, yalnızca cumhurbaşkanı iradesiyle atanan bir kabine oluşmamıştır. İzlanda Parlamentosu’nda temsil hakkı kazanmış herhangi bir milletvekili, partiler arası anlaşma sağlanması koşuluyla başbakan olabilmektedir. Katrín Jakobsdóttir, seçimlerde en çok oy alan ikinci partinin lideri olmasına rağmen, 2017 yılından bu yana İzlanda Başbakanlığı görevini sürdürmektedir.

28. İzlanda Başbakanı Katrín Jakobsdóttir, ülke genelinde alınan birçok kararın direkt sorumlusu olarak kabul edilmektedir. Başbakan olarak İzlanda’yı bağlayıcı kararlar verebilme yetkisi ve bütçe dahilinde harcamaların nerelere aktarılacağının kontrolü Katrín Jakobsdóttir’e aittir.

İzlanda Meclisinde Hangi Partiler Vardır?

İzlanda Meclisi’nde yer alan siyasi partiler aşağıda listelenmiştir.

  • Bağımsızlık Partisi
  • Sol Yeşil Hareket
  • Progresif Parti
  • Sosyal Demokratik Birlik
  • Merkez Parti
  • Korsan Partisi
  • Halkın Partisi
  • Reform Partisi

İzlanda’da 8 adet parlamentoda temsil edilen, 3 adet de oy pusulalarında yer almasına karşın yeterince oy alamadığından meclise girme hakkı kazanamamış, toplam 11 siyasi parti bulunmaktadır.

İzlanda’da Meclis Yapısı Nasıldır?

İzlanda meclisi Althing, toplamda 63 milletvekilinden ve 2021 itibariyle aktif olarak görev yapan 8 komiteden oluşmaktadır. İzlanda meclisinde yer alan; Bütçe Komitesi, Ekonomik İlişkiler ve Ticaret Komitesi, Anayasa ve Denetleme Komitesi, Çevre ve İletişim Komitesi, Dış İlişkiler Komitesi, Endüstriyel İlişkiler Komitesi, Adli İşler ve Eğitim Komitesi ve Refah Komitesi, isimlerinde belirtilen alanlarda yeni kanun teklifleri hazırlamak ve var olan kanunların etkilerini araştırmak üzerine görev yapmaktadır.

İzlanda Hükümetinin Görevleri Nelerdir?

İzlanda Hükümeti’nin görevleri aşağıda listelenmiştir.

  • İzlanda Hükümeti ülkedeki yürütme organı olarak görev yapmakta, parlamento tarafından yürürlüğe konulan kararlar ve anayasal düzenlemeler doğrultusunda aksiyon almaktadır.
  • Ülkedeki idari, iktisadi veya sosyal konularda yaşanan problemleri çözebilmek için yeni çözüm önerileri getirerek parlamentoya sunmak, İzlanda Hükümeti’nin görevleri arasında yer almaktadır.
  • Enerji, su, beslenme ve barınma gibi alanlarda hizmet sunan işletmelerin, faaliyetlerini devlet tarafından belirlenen kurallar çerçevesinde yürütmelerine ilişkin denetleme ve aksi durumlarda işletme ruhsatlarını iptal etme görevi, İzlanda Hükümeti’ne aittir.
  • İzlanda ve diğer ülkeler arasında diplomatik ilişkiler kurmak, karşılıklı ticaret anlaşmalarına imza atmak ve İzlanda kültürünü dünyaya tanıtmak misyonları hükümet tarafından yürütülmektedir.

İzlanda’da Seçimler Kaç Yılda Bir Yapılır?

İzlanda’da yerel seçimler, ulusal seçimler ve başkanlık seçimleri olmak üzere toplam üç farklı seçim gerçekleşmektedir. Yerel seçimler, İzlanda’daki 69 belediyenin başkanlarının seçildiği seçimler olarak bilinmekte ve her 4 senede bir tekrarlanmaktadır. Ulusal seçimler, Althing adı verilen İzlanda Parlamentosu’nda halkı temsil edecek milletvekillerine karar verilen seçimlerdir ve 4 yıl arayla gerçekleşmektedir. Başkanlık seçimleri, İzlanda Cumhurbaşkanı olacak kişinin belirlendiği seçimler olarak 4 yılda bir düzenlenmektedir. İzlanda’da normal koşullar altında her seçim kategorisi 4 yılda bir tekrar ettiğinden, ulusal, yerel ve başkanlık seçimleri genellikle birer yıl arayla düzenlenmektedir.

İzlanda’da Kaç Bakanlık Vardır?

İzlanda’da bulunan toplam 9 bakanlığın isimleri aşağıda listelenmiştir.

  • İzlanda Eğitim, Bilim ve Kültür Bakanlığı
  • İzlanda Finans ve İktisadi İlişkiler Bakanlığı
  • İzlanda Endüstri ve İnovasyon Bakanlığı
  • İzlanda Sağlık Bakanlığı
  • İzlanda Dışişleri Bakanlığı
  • İzlanda Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı
  • İzlanda Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı
  • İzlanda Adalet Bakanlığı
  • İzlanda Sosyal İşler Bakanlığı
  • İzlanda Ulaştırma ve Yerel Yönetim Bakanlığı

İzlanda Dışişleri Bakanı Kimdir?

İzlanda’nın dışişleri bakanı Gudlaugur Thór Thórdarson’dır.

İzlanda Çevre Bakanı Kimdir?

İzlanda’da çevre ve doğal kaynaklardan sorumlu bakan Guðmundur Ingi Guðbrandsson’dur.

İzlanda’da Terör Olayları Var Mıdır?

İzlanda, uzun yıllardır hiçbir terörist aktivitenin yaşanmaması ile dünya genelindeki en barışçıl ülkelerden biri olarak kabul edilmektedir. Birçok Avrupa ülkesinin dışişleri bakanlıkları tarafından yayınlanan turizm yönergelerinde, İzlanda’da gerçekleşmekte olan veya gerçekleşeceği öngörülen hiçbir terör aktivitesi bulunmadığına yer verilmektedir. İzlanda’da yaşanan en son ve tek başarılı terör eylemi, 9 Kasım 1986 tarihinde iki radikal deniz hakları aktivistinin, balina avlanma gemilerini batırması olarak tarihe geçmiştir.

İzlanda Cumhuriyeti Resmi Web Sitesi Nedir?

İzlanda Cumhuriyeti’ne ait resmi internet sitesine, https://www.government.is adresinden ulaşılabilmektedir.

İzlanda Anayasası Ne Zaman Kabul Edilmiştir?

İzlanda Anayasası, ülkenin bağımsızlığını ilan ederek bir cumhuriyet haline geldiği, 17 Temmuz 1944 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Toplamda 7 ayrı bölüm ve 80 maddeden oluşan İzlanda Anayasası, günümüze kadar 7 kez değişikliğe uğramıştır.

Anayasanın ilk bölümünde, İzlanda’nın parlamenter bir hükümete sahip cumhuriyet statüsünde olduğu ve yasama gücünün Althing ve cumhurbaşkanının koordineli çalışmasına dayandığı belirtilmekte ve yargılama yetkisinin ise yalnızca hakimlerde olduğu ortaya konulmaktadır. İzlanda Anayasası’nın ikinci ve üçüncü bölümlerinde, Althingi’nin ve cumhurbaşkanının yetkileri ve seçme seçilme koşulları belirtilmektedir. İzlanda Anayasası’nda bulunan maddeler; devlet işlerini düzenleyici ve kapsayıcı tanımlamalar içermekte, İzlanda bayrağı altında yaşayan her bireyin dini özgürlüğe sahip olduğunun altını çizmekte ve yerel kilise olarak Evanjelik Lutheran Kilisesi’ni atamaktadır.

İzlanda Avrupa Birliği Üyesi Midir?

Hayır, İzlanda Cumhuriyeti Avrupa Birliği üyesi değildir. İzlanda’nın Avrupa Birliği ülkeleri ile güçlü diplomatik ve ekonomik bağlantıları bulunmaktadır. Norveç, İzlanda ve Liechtenstein’ın da dahil olduğu Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması sayesinde İzlanda vatandaşları, Avrupa Birliği ülkeleri nezdinde diğer ülkelerden daha imtiyazlı bir konumda bulunmaktadır.

İzlanda Halkının Genel Siyasi Görüşü Nasıldır?

İzlanda halkının siyasi görüşü birçok farklı kategoride incelenebilmekte ve seçimden seçime değişkenlik gösterebilmektedir. 2021 yılında gerçekleştirilen son parlamento seçimlerinde, %25.2’lik bir oy oranıyla en çok oy alan parti, liberal duruş ve Hristiyan muhafazakarlığının birleşimi bir politika benimsemektedir. İzlanda başbakanı tarafından liderlik edilen ve 2021 seçimlerinde %16.9 oy oranıyla ikinci sıraya yerleşen parti, çevreci sosyalist politikalar izleyen bir partidir.

En çok oy oranına sahip ilk iki parti dışında, İzlanda Parlamentosu’nda temsil hakkı elde eden diğer vekiller; %10 oranında tarım politikaları konusunda öne çıkan bir partiden, %12 oranında sosyal demokrasi taraftarı bir siyasi partiden, %7 oranında engellilerin haklarını savunmayı ana misyonu haline getirmiş bir partiden, %9 oranında ise korsanlık kurallarının kanunlaşması gerektiğini savunan bir partiden gelmektedir.

İzlanda halkının siyasi görüş dağılımına dair genel bir sınıflandırma yapılmak istenirse, İzlanda nüfusu üçte iki oranında merkez sağ görüşlü partilerin çatısı altında toplanmakta, kalan üçte bir ise sol ve merkez sol görüşlü siyasi oluşumlara dağılmaktadır.

İzlanda Türkiye İlişkileri Nasıldır?

İzlanda ve Türkiye arasındaki diplomatik ilişkiler, genellikle NATO görüşmeleri çerçevesinde gerçekleşmektedir. İzlanda’nın Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde resmi bir temsilcisi bulunmaması nedeniyle, Türkiye’deki konsolosluk işlem yetkilerini Danimarka Büyükelçiliği üstlenmektedir. İzlanda Cumhuriyeti sınırları içerisinde resmi bir Türkiye temsilcisi bulunmadığından, İzlanda’dan yapılan diplomatik başvuruları, Norveç’te yer alan Türkiye Büyükelçiliği değerlendirmektedir.

İzlanda’ya Gitmek İsteyenlerin Siyasi Görüşüne Bakılır mı?

İzlanda Cumhuriyeti’ne seyahat etmek isteyen veya İzlanda’da oturma izni almak isteyen kişilerin siyasi görüşüne bakılmamaktadır. İzlanda’nın mevcut politik yapısının, her görüşten insanın birlikte hareket edebildiği bir mekanizma üzerine kurulu olması, İzlanda’ya bağlı uluslararası temsilciliklerin vize başvurularında bireysel siyasi görüşlere önem vermemesini sağlamaktadır.

İzlanda Büyükelçilikleri veya Türkiye’de İzlanda yetkili temsilcisi olarak görevlendirilen Danimarka Büyükelçiliği, İzlanda Schengen vize başvurusunda bulunan kişilerin özel yaşantıları veya düşünceleri ile ilgili herhangi bir soruşturma yürütmemektedir.

Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: