Çek Cumhuriyeti Kültürü ve Gelenekleri

Çekya'nın İnanç Kültürü

Çek Cumhuriyeti dini kültürü, günümüzde Çeklerin büyük çoğunluğu herhangi bir dine mensup olmasa da çoğunlukla Katolik Hristiyanlık doğrultusunda biçimlenmiştir.

Kalvinist ve Luteran Reformasyon hareketleri öncesinde Katolik Kilisesine karşı en büyük dini ayaklanmalardan birisini Jan Hus’ün takipçileri olan Çek ve Slovak Hussitler 15. yüzyılda Jan Hus’ün kilise tarafından kazıkta yakılarak idam edilmesi üzerine çıkartmıştır.

2011’de Çek İstatistik Ofisi tarafından yapılan Çek Cumhuriyeti dini inanış anketine göre; Çek Cumhuriyeti’nin %34.5’i herhangi bir dine mensup olmadıklarını, %10.5’i Katolik Hristiyan Kilisesine mensup olduklarını, %2.1’i diğer Hristiyan kiliselerine mensup olduklarını, %6.8’i inançlı olup herhangi bir dine mensup olmadıklarını, %1.4’ü ise diğer dinlere mensup olduklarını belirtmişlerdir ve %44.7’si ise soruyu cevapsız bırakmayı seçmiştir.

Çek Cumhuriyeti’nde halkın inançsız kesimi çoğunlukta olduğu için, Hıristiyan bayramları ve pratikleri diğer ülkelere göre çok daha az gerçekleşse de Noel Bayramı gibi bazı günler Çek kültürünün bir parçası haline gelmiştir.

Çekya Edebiyatı ve Sanat Kültürü

Çek Cumhuriyeti’nde edebiyat ve sanat özellikle 9. ve 10. yüzyılda bölgenin Hristiyanlaşması ile Latince dilinde ortaya çıkmıştır ve dünya genelinde ün salmış birçok klasik ve modern sanatçılar ile edebiyatçılar ortaya çıkarmıştır. Modern Dönem öncesi Çek edebiyatının çok önemli bir kısmı Latince ve Almanca dillerinde olsa da özellikle Hussit Reformasyonu ile beraber birçok eser Çekçe dilinde yazılmaya başlanmıştır.

Çek Cumhuriyeti’nde edebiyat ve sanata Gotik Döneme ait kiliselerde birçok mozaik, fresk ve işlemelere rastlamak mümkündür. Çek Cumhuriyeti topraklarında Orta Çağ boyunca çeşitli eserler vermiş sanatçıların önemli bir kısmı anonim olarak kalmıştır ve bu ustalar yapıtlarının isimleriyle anılmaktadır. 19. yüzyılda sanatta milli yeniden doğu hareketi ile Çek Cumhuriyeti topraklarında tiyatro büyük önem kazanmış ve sanat daha ulaşılabilir hale gelmiştir. 20. yüzyılla beraber çeşitli modern sanat akımları Çekoslavakya’da etkili olmuştur ve özellikle kübizm ve avangart akımlarına dahil edilen birçok eser yaratılmıştır.

Çek edebiyatı dünya çapında bilinen ve yapıtları onlarca dile çevrilmiş birçok edebiyatçıyı bünyesinde barındırmaktadır. Çek Cumhuriyeti’nin en çok bilinen sanatçıları ve edebiyatçıları aşağıda listelenmiştir.

• Franz Kafka
• Karel Čapek
• Petra Hůlová
• Michal Viewegh
• Bohumil Hrabal
• Karel Teige
• Karel Škréta
• Wenceslaus Hollar
• Josef Mánes
• Mikoláš Aleš
• Alphonse Mucha
• Josef Lada
• František Kupka
• David Černý

Çek Cumhuriyeti’nde Yemek Kültürü Nasıldır?

Çek Cumhuriyeti yemek kültürü tarih boyunca komşu kültürlerle sürekli etkileşim halinde bulunmuş ve Avrupa genelinde tüketilen birçok yemeğin ve tatlının kaynağı olmuştur. Avrupa genelinde tüketilen birçok hamur işi ve kek türünün geleneksel kökenleri Çek mutfağına dayanmaktadır.

Çek mutfağında et ürünleri tarihsel olarak oldukça az tüketilmiştir; fakat çağdaş Çek mutfağında et ürünleri önemli bir yer tutmaktadır. Çek yemek kültüründe modern dönem öncesinde et ürünleri geleneksel olarak özellikle hafta sonu günlerinden birisi olmak üzere genellikle haftada yalnızca bir gün tüketilmektedir. Çek Cumhuriyeti’nde öğünler geleneksel olarak çorba ve ana yemek olmak üzere iki parçadan oluşmaktadır ve bazen bu iki parçaya komposto ya da tatlı gibi üçüncü bir parça eklenmektedir. Çek yemekleri, günümüzde özellikle çorbalarıyla dünyanın dört bir yanındaki şeflerin ilgisini çekmektedir.

Bira, Çek yeme-içme kültürünün ayrılmaz bir parçasıdır ve günümüzde dünya genelinde kişi başına en çok biranın tüketildiği ülke Çek Cumhuriyeti’dir. Türkiye’de de oldukça popüler olan pilsener bira türü kökenlerini Çek Cumhuriyeti’nin Plzeň şehrinden almıştır.

Çek Cumhuriyeti'nde Eğlence Kültürü

Çek Cumhuriyeti sakin şarap tadım evlerinden hareketli elektronik dans müziği kulüplerine kadar oldukça geniş yelpazede hizmet veren birçok eğlence mekanına sahiptir.

Çek Cumhuriyeti’nde her türden eğlence arayışında olanlara yönelik bar, şarap evleri ve gece kulüpleri gibi mekanlar bulunmaktadır. Çek Cumhuriyeti’nde bulunan eğlence mekanları arasında EDM, tekno, punk ve metal müzik temalı olan gece kulüpleri öne çıkmaktadır.

Çekya’da toplu ulaşım sabah 4.30 ile gece yarısı arasında aktiftir ve gece eğlencesi için dışarıda olanlar genellikle günün ilk otobüsleriyle ve metrolarıyla evlerine dönmektedirler. Çek Cumhuriyeti gece hayatı açısından başkenti sayısız eğlence mekanı ile Prag’dır.

Çek Müziği

Çek Cumhuriyeti müzik kültürü 16. yüzyıldan beri birçok değerli sanatçı, besteci, şarkıcı ve çalgıcı yetiştirmiştir. Geleneksel Çek ve Moravya müziğinde sıklıkla diğer klasik çalgıların yanında tulum ve cimbalom kullanılmıştır.

Çek Cumhuriyeti’nde özellikle 2000’li yıllardan itibaren rock, metal ve elektronik müzik türlerinin popülerliği oldukça artış göstermiştir.

Çek Cumhuriyeti Halk Dansı Kültürü

Çek Cumhuriyeti halk dansı kültürüne ait olan danslar genellikle eşli danslardan oluşmaktadır. Verbuňk olarak isimlendirilen geleneksel Çek dansları 2. Dünya Savaşı öncesinde sıklıkla askere alımlara teşvik için kullanılmıştır. Çek Cumhuriyeti topraklarında geleneksel olarak oynanan Polka folk dansı daha sonra tüm Avrupa’ya yayılmıştır.

Çek Düğün Gelenekleri

Çek düğün gelenekleri diğer Avrupa ülkeleriyle ve Hristiyan düğün gelenekleri ile benzerlik göstermektedir. Çek düğünlerinde genellikle başta et yemekleri ve çorbalar olmak üzere birçok yerel yemek servis edilmektedir. Çekya’ya özgü bir düğün geleneği olan fidye, damadın arkadaşları tarafından boş şişeler, kurdeleler ve çiçeklerle süsledikleri halatla damadın yolununun kesilmesi ve damadın kendilerine sembolik bir miktar para verene kadar damadın kiliseden çıkmasına izin verilmemesi ile gerçekleştirilmektedir.

Çek Cumhuriyeti’nde Spor Kültürü

Çek Cumhuriyeti’nde spor kültürü günlük yaşamın önemli bir parçasıdır ve Çekleri bir araya getiren temel unsurlardan birisidir. Çek Cumhuriyeti’nde en çok ilgi çeken sporlar futbol ve buz hokeyidir. Çekler milli takımlarını büyük coşkuyla desteklemektedir ve Çek milli takımları uluslararası alanda futbol, buz hokeyi, basketbol ve hentbol başta olmak üzere birçok alanda ülkelerini temsil etmektedirler.

Çek Cumhuriyeti’ndeki en ünlü futbol takımları; Slavia Prag, Sparta Prag ve Viktoria Plzeň’dir. Çek Cumhuriyeti’nde en çok desteklenen buz hokeyi takımları; HC Olomouc, Mountfield HK ve Sparta Prag şeklindedir.

Çek Cumhuriyeti Halkının Giyim Kültürü

Çek Cumhuriyeti halkının geleneksel giyim kültürü Bohemya giyim kültürü ve Moravya-Silezya giyim kültürü olarak ikiye bölünmektedir. Çek Cumhuriyetleri genelinde geleneksel kıyafetler yün ve keten kullanılarak yapılmaktadır.

Çek kadınlarının geleneksel kıyafetlerinin en önemli parçalarından birisi hem ön tarafa hem arka tarafa olmak üzere iki adet olan önlük benzeri göğüslüklerdir. Çek erkeklerinin geleneksel kıyafetlerinin en önemli parçaları uzun paçalı pantolonlar ve bol ceketlerdir.

Çek Cumhuriyeti’nin giyim kültürü de Avrupa’nın geri kalanında olduğu gibi 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren tek tipleşmeye başlamıştır.

Çekya’nın Yöresel Kıyafetleri

Çek Cumhuriyeti’nin yöresel kıyafetleri genel özellikleriyle diğer Orta Avrupa yöresel kıyafetleriyle benzerdir. Çek ve Slovakların geleneksel kıyafetlerinin genel ismi krojedir.

Çek geleneksel giyiminde kafaya şal veya bandana benzeri aksesuarlar takmak oldukça yaygındır. Krojenin üç temel çeşidi; günlük, kutlamalık ve düğünlüktür. Geleneksel Çek kıyafetleri modern Çek Cumhuriyeti’nde günlük olarak kullanılmamaktadır ve sadece özel günlerde kostüm olarak giyilmektedir.

Çek Cumhuriyetin’de Kutlanan Milli Bayramlar

Çek Cumhuriyeti’nde kutlanan milli bayramlar aşağıda listelenmiştir.

• Yılbaşı: Miladi takvimin her yılının ilk günüdür.
• Kutsal Cuma: İsa’nın çarmıha gerildiğine inanılan gündür ve Paskalyadan önceki cuma kutlanır.
• Paskalya Bayramı: İsa’nın çarmıha gerilişinin 3. gününde dirilişinin kutlamasıdır. Tarihi her yıl kilise tarafından dolunaya göre bir pazar günü olarak belirlenir.
• Emekçi Bayramı: 1 Mayıs’ta kutlanan uluslararası bayramdır.
• Özgürlük günü: Çek Cumhuriyeti’nin 6 Mayıs 1945’te Nazi işgalinden kurtuluşununyıl dönümümilli bir bayramdır.
• Aziz Kiril ve Methodius Günü: Aziz Kiril ve Aziz Methodios’un 863 yılında Çek Cumhuriyeti’ni Hıristiyanlaştırmak amacıyla ülkeye gelişlerinin yıldönümü her yıl 5 Haziran’da kutlanmaktadır.
• Jan Hus Günü: Ünlü Çek Reformasyoncu Jan Hus’un Katolik Kilisesi tarafından öldürülmesi her yıl 6 haziranda anılmaktadır.
• Çek Cumhuriyeti Bağımsızlık Günü: 28 Ekim 1918’de Çekoslavakya’nın kuruluş yıldönümünün kutlandığı gündür.
• Özgürlük ve Demokrasi Mücadelesi Günü: 17 Kasım 1939’da Nazi işgaline karşı protestolara katılıp öldürülen öğrencilerin ve öğretim üyelerinin anıldığı gündür.
• Noel arifesi: Noel gününden önceki gün de yapılan festival ve kutlamalardır.
• Noel Günü: Her sene Hz.İsa’nın doğum günü olan 25 Aralık’ta kutlanır.
• Aziz Stefan Günü: 2. Noel olarak da bilinen dini bayramdır ve 26 Aralık gününedenkgelmektedir.

Çekya Festivalleri ve Karnavalları

Çek Cumhuriyeti’ndeki en ünlü festival ve karnavallar aşağıda listelenmiştir.

• Beltine Kelt Kültürü Festivali
• Paleni Carodejnic Karnavalı
• Prag Baharı Uluslararası Müzik Festivali
• Yaz Shakespeare Festivali
• Birleşik Prag Adaları Festivali
• Prag Sonbahar Uluslararası Müzik Festivali
• Verdi Festivali

Çekya’da Cadılar Bayramı Nasıl Kutlanır?

Çek Cumhuriyeti’nde de Cadılar Bayramı diğer Hıristiyan Avrupa ülkelerindeki gibi bölgenin eski Pagan inançlarından gelmektedir. Cadılar Bayramında genellikle korku temalı farklı kostümler giyilmektedir. Cadılar Bayramı kutlamaları günümüzde meydanlarda ve şehir merkezlerinde ya da partilerde toplu halde yapılmaktadır.

Cadılar Bayramı Çek Cumhuriyeti’nde 31 Ekim tarihinde kutlanmaktadır. Çek Cumhuriyeti’nin tüm şehirlerinde Cadılar Bayramı gününde özel etkinlikler düzenlenmektedir. Kostüm partileri, maskeli balolar ve sokak eğlenceleri Çekya’da Cadılar Bayramında öne çıkan kutlama etkinlikleridir.

Çek Cumhuriyeti'nde Yılbaşı Kutlamaları Nasıldır?

Çek Cumhuriyeti’nde yeni yıl ya da yılbaşı terimleri yerine Silvestr terimi kullanılmaktadır. Birçok Çek Cumhuriyeti vatandaşı yılbaşını aileleriyle geçirmeyi tercih etse de tüm büyük şehirlerde barlar ve eğlence mekanlarında özel etkinlikler düzenlenmektedir. Prag’da her yıl yılbaşı için büyük havai fişek gösterileri düzenlenmektedir.

Çek Kültürünün En Çok Bilinen Atasözleri Nelerdir?

En çok bilinen Çekçe atasözlerinden bazıları aşağıda listelenmiştir.

• Balık baştan bozulur: Türkçedeki balık baştan kokar atasözüyle aynı anlamı taşıyan Çek atasözüdür.
• Gece tüm kediler siyahtır: Bu atasözü bahsedilen olayla ilgili yeterince bilgiye sahip olunmayan durumda mantıklı kararlar alınamayacağını öğütlemektedir.
• İki ölç bir biç: Geri dönüşü olmayan bir işe girişmeden önce iyi düşünülmesi gerektiğini belirten Çek atasözüdür.
• Seni yakmayan ateşle kavga etme: Herkesin kendi işine bakmasını öğütleyen bir Çek atasözüdür.
• Evine misafir gelirse eline bir sopa al: Misafirleri olumsuz olarak nitelendiren bir Çek atasözüdür. Çek kültüründe misafirlik kültürü zayıf olduğu için misafirlere sıcak bakılmamaktadır.

En Çok Bilinen Çekçe Deyimler Nelerdir?

En çok bilinen Çekçe deyimlerden bazıları aşağıda listelenmiştir.

• Bir şeye ölü adamın monta ihtiyacı olması kadar ihtiyacı olmak: Bahsedilen şeyin gereksiz olduğunu belirten Çek deyimidir.
• Tüfeğini çavdara atmak: Pes etmek anlamına gelen Çek deyimidir.
• Çıplak ayakla yılan sevmek: Anlamsız bir cesaretle yapılan işleri betimlemek için kullanılan Çek deyimidir.
• Boğazında mantı kalmış olmak: Söyleyecek söz bulamamak anlamına gelen bir Çek deyimidir.
• Kendi ayakkabısı kadar bilmek : Bir şeye çok hakim olduğunu belirten Çek deyimidir.

Çekya’da Kültürel Tanıtımdan Sorumlu Kuruluşlar Nelerdir?

Çek Cumhuriyeti’nde kültürel tanıtımdan sorumlu kuruluşlardan önde gelenleri aşağıda listelenmiştir.

• Çek Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı
• Çek Cumhuriyeti Ulusal Kütüphanesi
• Çek Ulusal Tiyatrosu
• Çek Ulusal Galerisi
• Mucha Müzesi
• Çek Ulusal Müzesi
• Yahudi Müzesi
• Prag Devlet Operası

Çekya’da düzenlenen kültür ve sanat etkinliklerinde görev almak veya mesleğinizi icra etmek için kısa süreli vize türlerinden biri olan Çekya kültürel vize almanız gerekmektedir.