Çekya Ekonomisi

2023’te Çek Cumhuriyeti Ekonomisi ve Önemli Sektörleri

Çek Cumhuriyeti ekonomisi, ihracat odaklı gelişmiş bir sosyal piyasa ekonomisidir ve Dünya Ekonomik Forumu tarafından ölçülen 2019 Küresel Rekabet Raporunda 32. sırada yer almaktadır. Avrupa Birliği’nde yer almasına rağmen kendi para birimi olan Çek Korunası’nı kullanan Çek Cumhuriyeti, Avrupa Birliği’nin en düşük işsizlik oranlarına sahip ülkelerinden birisi olmakla birlikte ekonomik olarak en güçlü ülkelerinden de birisidir.

Çek Cumhuriyeti ekonomisi sürekli yenilik, imalat ve hizmet üzerine kurulmuştur ve yüksek gelirli bir refah devleti olarak Avrupa Sosyal Modelinin sürdürmektedir. Çek Cumhuriyeti ekonomisi, The Guardian tarafından Avrupa’nın en fazla büyüyen ekonomilerinden birisi olarak tanımlanmıştır.

Çek Cumhuriyeti Milli Geliri

Çek Cumhuriyeti milli gelirleri Milyar USD cinsinden aşağıdaki tabloda verilmiştir.

YılMilli Gelir
2015340.6
2016353.9
2017375.7
2018397.7
2019418.7
2020437.7

Çekya Ekonomisi Dünyada Kaçıncıdır?

Çek Cumhuriyeti kişi başına düşen 2019 yılındaki nominal GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) verilerine göre dünya çapında 36. sıradır. Çek Cumhuriyeti’nin bir üst sırasında Bahreyn, bir alt sırasında Kuveyt yer almaktadır.

Avrupa ülkeleri GSYİH sıralamasında Çek Cumhuriyeti, 19. sırada yer almaktadır. Çek Cumhuriyeti'nden önce İtalya, ardından ise Slovenya gelmektedir. Dünya Bankası tarafından yayınlanan İnsan Sermayesi Endeksi’nin 2020’de açıkladığı verilere göre Çek Cumhuriyeti 24. sırada yer almıştır.

Çek Cumhuriyeti Dış Borcu Ne Kadardır?

Çek Cumhuriyeti’nin 2021 yılında açıkladığı verilere göre ülkenin dış borcu 164.17 milyar Euro’dur.

Çek Cumhuriyeti İşsizlik Oranı Kaçtır?

2015 yılından itibaren art arda 3 yıl boyunca Çek Cumhuriyeti’nin işsizlik oranlarında düşüş gözlenmiştir. Son üç yılın verilerine göre Çek Cumhuriyeti’nde işsizlik oranları 2018 yılında %3.0, 2019’da %3.2, 2020 yılında ise %3.4 olarak ölçülmüştür.

Çek Cumhuriyeti Enflasyon Oranı Kaçtır?

Çek Cumhuriyeti’nde 2015’te %0.3 olarak ölçülen enflasyon oranı, 2017 ve 2018 yıllarında %2.4’ kadar yükselmiştir. 2019 ve 2020 yılında enflasyon oranı %2.0’da sabit kalarak önceki yıllara göre azalma göstermiştir.

Çekya Temel Ekonomik Verilerinin Yıllara Göre Dağılımı Nasıldır?

Çek Cumhuriyeti’nin temel ekonomik verileri aşağıda verilmiştir.

YıllarGSYİHKişi Başı GSYİHGSYİH Artışı
2015340.632.318%5.3
2016353.933.529%2.6
2017375.735.512%4.3
2018397.737.547%3.5
2019418.739.478%3.0
2020437.741.220%2.5

Çekya’nın Resmi Para Birimi

Çekya’nın Resmi Para Birimi
Çekya’nın Resmi Para Birimi

Çek Cumhuriyeti’nin para birimi Çek Korunası’dır. Çek Korunası kullanılmadan önce Çek Cumhuriyeti’nde para birimi olarak Çekoslovakya Korunası kullanılmıştır.

1993 yılında Çekya ve Slovakya’nın ayrılması ile birlikte Çek Cumhuriyeti kendi para birimini belirlemiştir. Çek Cumhuriyeti'nin başkenti Prag’da da Çek Korunası kullanılmaktadır. Çek Cumhuriyeti, Euro para birimine geçmemiştir.

Prag para birimi de Çek Cumhuriyeti’nin başkenti olduğu için Çek Korunası’dır.

Çek Cumhuriyeti Parası Kısaltması Nedir?

Çek Cumhuriyeti’nin para birimi olan Çek Korunası’nın kısaltması CZK, sembolü Kč’dir.

Çek Cumhuriyeti Parası Kaç Euro'dur?

1 Çek Korunası 0.039 Euro’dur.

Çek Cumhuriyeti Parası Kaç TL'dir?

1 Çek Korunası 0.44 TL’dir.

Çek Cumhuriyeti'nde Saatlik Asgari Ücret Ne Kadardır?

Çek Cumhuriyeti’nde düşük profilli işler için aylık asgari ücret 15,200 Çek Korunası’dır. Saatlik çalışma ücreti ise 90,50 Koruna’dır.

Çek Cumhuriyeti işsizlik oranları diğer Avrupa ülkelerine kıyasla oldukça düşüktür ancak Çek Cumhuriyeti asgari ücret miktarı diğer Avrupa ülkeleri ile birlikte ortalama düzeyde seyretmektedir

Çek Cumhuriyeti'nin Geçim Kaynakları

Çek Cumhuriyeti ekonomisi temel olarak hizmet ve üretim sektörlerine dayanmaktadır. Mühendislik, elektrik- elektronik, otomotiv, ecza ürünleri üretimi, taşımacılık, kimya sektörü önde gelen sektörlerdendir. 2015 yılının verilerine göre Çek Cumhuriyeti’nde %59.2 oranıyla en çok hizmet sektöründe istihdam sağlanmıştır. Hizmet sektörünü %39 ile endüstriyel üretim ve %2.8 ile tarımsal sektör takip etmektedir.

Çek Cumhuriyeti'nde İnşaat Sektörü

Çek Cumhuriyeti'nde İnşaat Sektörü
Çek Cumhuriyeti'nde İnşaat Sektörü

2008 krizinden sonra Çek inşaat sektörünün sektörel hacmi önemli ölçüde küçülmüş ancak yabancı yatırımcıların teşvikiyle üretim tekrar canlanmıştır. Çek Cumhuriyeti inşaat sektöründe son beş yıl içinde üretimsel açıdan en verimli yılı yaklaşık %40’a varan oranla 2018 olmuştur. Çek Cumhuriyeti’ndeki diğer sektörlerin yükselişe geçmesiyle inşaat sektörünün yabancı yatırımcıları azalmış ve 2018’den sonraki yıllarda sektörün üretiminde düşüş görülmüştür.

Çek Cumhuriyeti'nde Otomotiv Sektörü

Çek Cumhuriyeti'nde Otomotiv Sektörü
Çek Cumhuriyeti'nde Otomotiv Sektörü

Çek otomotiv sektörü, Avrupa’nın ve dünyanın önde gelen araba üretim sektörlerindendir. Çek otomotiv sektörü ülke içinde en fazla istihdam sağlanan alanlardan birisidir ve Çek Cumhuriyeti’nin temel ihracat ürünlerindendir. Yılda 1.3 milyon araba üretilmektedir. Škoda Auto ve Tatra gibi dünyanın en eski araba markalarına ev sahipliği yapan Çek Cumhuriyeti, otomotiv sektöründe yabancı yatırımcılardan destek ve ilgi görmektedir. Otomotiv sektörü, ekonomiye %35 oranında destek sağlamakta ve Çekya’nın ihracat ürünlerinin büyük bir kısmını oluşturmaktadır. 1992 yılında Škoda’nın hisselerini alan Wolksvagen, Çek Cumhuriyeti'ndeki en büyük yatırımcılardan birisidir. Çek Cumhuriyeti'nde Otomotiv sektörünün büyümesi, diğer yan sanayi ve sektörlerin büyümesine de katkı sağlamaktadır.

Avrupa’nın önde gelen otomobil üreticilerinden biri olması nedeniyle Çek Cumhuriyeti araba fiyatları diğer Avrupa ülkelerine göre daha ucuzdur.

Çekya’nın Tarım Sektörü

Çekya’nın Tarım Sektörü
Çekya’nın Tarım Sektörü

Çek Cumhuriyeti’nde toplam tarım arazisi ülke topraklarının %53.4’ünü oluşturmaktadır. Çek Cumhuriyeti, iklimi nedeniyle buğday, arpa, şeker pancarı, patates gibi ürünlerin üretimini yapmaktadır. Hizmet ve endüstri sektöründeki artan istihdam ve iklim değişikliğinin olumsuz etkileri nedeniyle tarım sektörü son yıllarda küçülmüştür ve GSYİH’nin %2.8’ini oluşturmaktadır. Kabuklu ve kuru yemişler, diğer tahıl ürünleri gibi ihtiyaçlarının çoğunu, sektörün küçülmesi nedeniyle, başta Türkiye olmak üzere diğer ülkelerden ithal etmektedir.

Çek Cumhuriyeti Enerji Sektörü

Çek Cumhuriyeti’nde kömür çıkarımı enerji üretiminin başında gelmektedir. 2015 yılından itibaren nükleer enerji üretiminde artış görülmekte ve Çek Cumhuriyeti hükümeti tarafından 2040 yılına dek sektör hacminin %46- 58 arasında büyüyeceği öngörülmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaşmasıyla birlikte kömürün tüketimi azalmaktadır. Enerji sektörünün, 2015 itibariyle, üretimdeki payı %11.2’dir. Kömür ve nükleer enerji dışında, Çek Cumhuriyeti’nde az miktarda doğalgaz ve petrol çıkarılmakta ancak çoğunlukla dış ülkelerden ithal edilmektedir.

Çek Cumhuriyeti'nde İlaç Sektörü

Çek Cumhuriyeti ilaç sektörü, 2017 verilerine göre Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın %0.4’ünü karşılamıştır. 2017’de ilaç sektörünün maddi değerinin yapılan yatırım önceki yıla göre %11.1 oranında artmasıyla sektörel hacmi de büyümüştür. Genel sağlık harcamalarıyla birleştiğinde Çek Cumhuriyeti, ilaç sektörü ülkedeki istihdamın %7.3’ünü karşılamış ve bu oran artarak devam etmiştir.

Çek Cumhuriyeti’nin kendi üretimi olan tıbbi malzemeler, giderek büyüyen ilaç sektörü ve vatandaşlara ayrılan kişi başı sağlık harcaması miktarının yüksekliği gibi etkenler sayesinde Çek Cumhuriyeti sağlık sistemi oldukça gelişmiştir.

Çek Cumhuriyeti Maden Sektörü

Çek Cumhuriyeti Maden Sektörü
Çek Cumhuriyeti Maden Sektörü

Rezervleri kısıtlı olmasına karşın linyit, kaolin, grafit gibi madenlerin çıkarıldığı Çek Cumhuriyeti’nde taş kömürü çıkarımı önemli bir yere sahiptir. Nükleer enerjiye olan geçişle birlikte fosil yakıt kullanımında azalma olsa da taş kömürü ülke çapında çeşitli alanlarda kullanılmaya devam etmektedir. Çek Cumhuriyeti’nin güneyinde bulunan Hodonin çevresinde kısıtlı miktarda doğalgaz ve petrol çıkarılmaktadır. Çek Cumhuriyeti, dünya kömür rezervinin %0.63’ünü oluşturmaktadır. Çek Cumhuriyeti’nin maden sektörü değeri 2014’te yaklaşık 2.3 milyar dolar olarak ölçülmüştür.

Çekya’nın Turizm Sektörü

Çek Cumhuriyeti, Avrupa’da en fazla ziyaret edilen ülkelerdendir. Başkent Prag, ülkenin en fazla ziyaret edilen ülkesidir. Zengin bir tarihi olan Çek Cumhuriyeti, kültürel turizm yanında şarap turizmi ve gece hayatının yanında bulunduğu konum dolayısıyla Avrupa’nın diğer başkentlerine yakın mesafede olan ve trenle ulaşım sağlayan Çek Cumhuriyeti turistler için ideal bir destinasyon olarak öne çıkmaktadır. Turizm, Çek Cumhuriyeti için oldukça önemli bir gelir kaynağı olmakta ve sadece oteller ve restoranlar toplam işgücünün %3.9’una istihdam sağlamaktadır. Farklı sektörlerin bir araya gelerek oluşturduğu turizm sektörü 2017 yılındaki verilere göre, ülke içi Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın %2.9’unu oluşturmuştur. Turizm ve seyahat sektörlerinin birleşmesiyle, ülke içi Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 2019’da artarak %7.8’e ulaşmıştır. 2019 yılının turizm sektöründeki başarısının, ülke içi Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın büyümesine %2.2 katkısı olmuştur.

Tarihi dokusu, kültürü ve eğlence hayatıyla dikkat çeken Çek Cumhuriyeti turistik vize ile ziyaret edilebilir.

Çek Cumhuriyeti'nin İhracat Politikası

Çek Cumhuriyeti ihracat odaklı bir ekonomiye sahiptir ve 193 milyar dolarlık ihracat gelirine sahiptir. Çek Cumhuriyeti’nin en fazla ihracat yaptığı ülke Almanya, en fazla ihraç ettiği ürün ise otomobil ve otomobil parçalarıdır.

Çek Cumhuriyeti’nde en çok ihracat yapan ülkeler aşağıda listelenmiştir.

  • Almanya (51.7 milyar USD)
  • Slovakya (11.1 milyar USD)
  • Polonya (8.66 milyar USD)
  • Fransa (8.38 milyar USD)
  • Birleşik Krallık (7.8 milyar USD)

Çek Cumhuriyeti İhracat Rakamları Nedir?

Çek Cumhuriyeti, 2019 verilerine göre, 198.8 milyar dolarlık ihracat değerine ulaşmıştır.

Çek Cumhuriyeti’nin ihracat rakamları: 2014 yılında 175.139.940, 2015 yılında 157.970.733, 2016 yılında 162.646.529, 2017 yılında 182.056.624, 2018 yılında 202.309.830 milyar dolar olarak hesaplanmıştır.

Çek Cumhuriyeti'nin İhracat Ürünleri Nelerdir?

Çek Cumhuriyeti’nin ihraç malları aşağıda listelenmiştir.

  • Otomobil ve otomobil parçaları
  • Makine, nükleer reaktörler, kazanlar
  • Elektrikli makine ve cihazlar, bunların parçaları
  • Demir ve çelik eşyalar
  • Plastik ve mamülleri
  • Tekstil ürünleri
  • Optik alet ve cihazlar

Çek Cumhuriyeti'ne Sattığımız Ürünler Nelerdir?

Çek Cumhuriyeti’ne sattığımız ürünler aşağıda listelenmiştir.

  • Tekstil ürünleri
  • Mekanik aletler ve parçaları
  • Kara taşıtları için aksam ve parçaları
  • Televizyon alıcıları, video monitörleri, projektörler
  • Mobilyalar, mobilya parçaları, doldurulmuş eşyalar
  • Plastik ve mamülleri
  • Kauçuk mamülleri

Çek Cumhuriyeti İthalat Politikası

2020 verilerine göre Çek Cumhuriyeti 170 milyar dolarlık ithalat yapmıştır ve dünyada en çok ithalat yapan 27. ülke sırasına yerleşmiştir. Çek Cumhuriyeti’nin başlıca ithalat yaptığı ülkeler Almanya, Slovakya, Polonya ve Çin’dir.

Çek Cumhuriyeti'nin İthalat Ürünleri Nelerdir?

Çek Cumhuriyeti’nin ithal ettiği mallar aşağıda listelenmiştir

  • Karayolu taşıtları için yedek malzemeler
  • Otomatik bilgi işlem makineleri
  • Telefon cihazları
  • Kimyasal ürünler
  • Doğalgaz ve petrol

Çek Cumhuriyeti'nden Aldığımız Ürünler Nelerdir?

Çek Cumhuriyeti’nden aldığımız ürünler aşağıda listelenmiştir.

  • Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisiklet, motorsikletler
  • Nükleer reaktörler, kazanlar, enerji malzemeleri
  • Elektrikli makina ve cihazlar ve yedek parçaları

Çek Cumhuriyeti ve Türkiye'nin Ekonomik İlişkileri

Türkiye, Çek Cumhuriyeti’nin en çok ithalat yaptığı 22. ülkedir. 2002- 2019 arası Çek Cumhuriyeti’ndeki Türk yatırımları 18 milyon dolar, aynı yıllar içerisinde Çek Cumhuriyeti’nin Türkiye’deki yatırımları ise 645 milyon dolar değerinde olmuştur. Çek Cumhuriyeti’nin Türkiye’ye sattığı başlıca ürünler motorlu kara taşıtları, elektrikli makine ve cihazlar, nükleer enerji parçaları gibi mallar olmuşken, Türkiye Çek Cumhuriyeti’ne tekstil ürünleri, mobilya, televizyon alıcısı vb. gibi ürünler satmaktadır.

Türkiye ve Çek Cumhuriyeti Ekonomik Karşılaştırması Nasıldır?

İkili ilişkileri uzun yıllar öncesine dayanan Türkiye ve Çek Cumhuriyeti’nin ekonomik ilişkileri, Çekya’nın bağımsızlığını ilan ettiği 1993 yılından beri devam etmektedir. Son yıllarda Türkiye’nin Çek Cumhuriyeti ile olan ithalatı azalarak Türkiye’de dış ticaret açığı meydana gelmiştir. Resmi veriler karşılaştırıldığında Çek Cumhuriyeti’nin asgari ücret, dış borcun azlığı, GSYİH miktarı ve kişi başına düşen sağlık harcamaları gibi alanlarda Türkiye’den daha önde olduğu görülmektedir. Avrupa Birliği ülkesi olan Çek Cumhuriyeti, 2008 Dünya Ekonomik Krizinden beri düzenli bir büyüme göstererek üretimini arttırmaya devam etmektedir.

Çek Cumhuriyeti'nde Vergiler ve Sosyal Yardımlar

Çek Cumhuriyeti’nin vergi politikası diğer AB ülkeleri ile benzerdir. Çek Cumhuriyeti vatandaşlığı bulunanlar gider, gayrimenkul, enerji, yol, gayrimenkul edinme gibi vergi kalemlerini ödemek durumundadırlar. Diğer bir vergi türü olan Çek KDV Kanunu ise mal ve hizmet sağlanması durumunda uygulanır. OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) ülkelerinden biri olan Çek Cumhuriyeti işsiz insanlara işsizlik ödeneği yanında çeşitli yardımlarda da bulunmaktadır. İşsiz kimsenin ailesi olma durumunda aile yardımı da uygulanabilmektedir. Çek Cumhuriyeti’nde sosyal yardımlar önem arz etmektedir.

Yabancı sermayeye güven veren ortamı, Merkez Bankası’nın gücü ve bağımsızlığı, Çek ekonomisinin giderek yükselmesi ve üretime dayalı olması ve yatırım teşvikleri Çek Cumhuriyeti’nde iş kurmak için ideal sayılabilecek nedenlerdir.

Çek Cumhuriyeti'nde Bulunan Bankalar

Çek Cumhuriyeti bankaları aşağıda listelenmiştir.

  • ICICI Bank
  • Česká Národní Bank (Çek Merkez Bankası)
  • Çek İhracat Bankası (ČEB)
  • Expobank CZ
  • Česká Spořitelna
  • Českomoravská záruční rozvojová banka
  • Československá obchodní banka
  • ERB Bank
  • Equa Bank
  • Hypoteční Banka
  • Sberbank CZ
  • Komerční Banka
  • GE Money Bank

Çek Cumhuriyeti Merkez Bankası Nerededir?

Çek Cumhuriyeti Merkez Bankası Nerededir?
Çek Cumhuriyeti Merkez Bankası Nerededir?

Çekçede Česká Národní Bank (ČNB) olarak bilinen Çek Merkez Bankası’nın ana merkezi, Çek Cumhuriyeti’nin başkenti olan Prag’da bulunmaktadır. Merkez Bankasının başkanı Jiří Rusnok’tur. Çek Merkez Bankası, enflasyonu düşürmek ve Çek korunasının para değerini sabit tutmak amacıyla faiz oranlarını %0.75 oranında arttırarak %1.5’e sabitlemiştir.

Çekya’da Banka Hesabı Açmak İçin Neler Gerekir?

Çek Cumhuriyeti banka hesabı açmak için gerekli belgeler aşağıda listelenmiştir.

  • 1 adet fotoğraf
  • Kimlik fotokopisi
  • Başvuru formu
  • Pasaport fotokopisi
  • Konaklama kontratı
  • Kabul belgesi (öğrencilik durumunda)
  • Minimum depozito bedeli
Elif Güzhan Yazan: Elif Güzhan

Elif Nur Güzhan, 2019 yılında giriş yaptığı Hacettepe Üniversitesi'nde İngiliz Dilbilimi okuyor, 2021 yılından beri Vizemnette yazarlık ve editörlük yapıyor.

Paylaş: